بانک احادیث اهل بیت (ع) جلد 11 - (خانواده)

حدیث1

امام سجاد (علیه السلام):

واءما حق الولد فتعلم اءنه منک ومضاف الیک فی عاجل الدنیا بخیره و شره واءنک مسؤ ول عما ولیته من حسن الادب والدلاله علی ربه والمعونه له علی طاعته ...؛

حق فرزند این است که بدانی او از تو است در دنیا با هر خیر و شری که دارد به تو منسوب است و تو مسئول تربیت نیکو و راهنمایی اش به سوی خدا و یاریش در اطاعت از پروردگارش هستی ...

تحف العقول ص 263.

حدیث2

امام سجاد (علیه السلام):

اللهم ... اءعنی علی تربیتهم و تاءدیبهم وبرهم ؛

خدایا مرا بر تربیت ، ادب آموزی و نیکی کردن به فرندانم یاری فرما.

صحیفه سجادیه از دعای 25.

حدیث3

امام باقر (علیه السلام):

اللهم ارزقنی ولدا واجعله تقیا زکیا لیس فی خلقه زیاده و لا نقصان واجعل عاقبته الی خیر؛

خداوندا به من فرزندی عطا کن و او را پرهیزگار و پاک قرار ده که در آفرینشش کم و زیادی نباشد و سرانجامش را نیکوگردان .

تهذیب الاحکام 7/411/1641.

حدیث4

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم):

یا علی : رحم الله والدین حملا ولدهما علی برهما؛

ای علی : خداوند رحمت کند پدر و مادری را که فرزند خویش را بر نیکی کردن به خودشان یاری کنند.

من لا یحضره الفقیه 4/372.

حدیث5

امام صادق (علیه السلام):

انا نامر صبیاننا بالصلاه والصیام ما اءطاقوا اذا کانوا اءبناء سبع سنین ؛

ما هنگامی که کودکانمان هفت ساله می شوند به اندازه ای که طاقت دارند آنان را به انجام نماز و روزه فرمان می دهیم .

دعائم الاسلام 1/194.

حدیث6

قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : بادِرُوا اَحْداثِکُمْ بِالْحَدیثِ قَبْلَ اَنْ یَسْبِقَکُمْ اِلَیْهِمُ الْمُرْجِئَهُ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: احادیث اسلامی را به نوجوانان خود بیاموزید (و در انجام این وظیفه تربیتی تسریع نمایید)، پیش از آن که مخالفان گمراه بر شما پیشی گیرند (و آنان را گمراه سازند).

«الکافی، ج6، ص 47»

حدیث7

عَنْ مُعاوِیَهَ بْنَ وَهَبٍ قالَ: سَألتُ اَباعَبْدِاللهِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - فی کَمْ یُؤْخَذُ الصَّبیُّ بالصَّلوهِ؟ فَقالَ بَیْنَ سَبْعِ سِنینَ وسِتُ سِنینَ.

معاویه بن هب از امام صادق - علیه السلام - پرسید، در چه سنی کودک به نماز امر شود؟ حضرت فرمودند: بین شش و هفت سالگی.

«وسائل الشیعه، ج 2، ص 3»

حدیث8

قال الامام الباقر - عَلَیْهِ السَّلامُ - : یُحْفَظُ الْاَطْفالُ بِصلاحِ آبائِهِمْ.

امام باقر - علیه السلام - فرمودند: حفظ اطفال از خطرات و انحراف ها در صلاحیت و شایستگی (وظیفه) پدران آن ها است.

«بحار الانوار، ج 15، ص 178»

حدیث9

قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : دَعِ ابْنَکَ یَلْعَبْ سَبْعَ سِنینَ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: فرزند خود را هفت سال آزاد بگذار تا بازی کند.

«الکافی، ج6، ص 46»

حدیث10

قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اَلْغُلامُ یَلْعَبُ سَبْعَ سِنینَ وَ یَتَعَلَّمُ الْکِتابَ سَبْعَ سِنینَ و یَتَعَلَّمُ الْحَلالَ و الْحَرامَسَبْعَ سِنینَ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: طفل هفت سال بازی کند، هفت سال خواندن و نوشتن بیاموزد، هفت سال حلال و حرام (احکام الهی) را یاد بگیرد.

«الکافی، ج 6، ص 46»

حدیث11

قالَ اَبوالْحَسَنِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اِذا وَعَدْتُمُ الصِّبْیانَ فَفُوا لَهُمْ فَاِنَّهُمْ یَرَوْنَ اَنَّکُمُ الّذینَ ... .

امام کاظم - علیه السلام - فرمودند: چون به اطفال وعده ای دادید وفا کنید (و تخلف ننمائید)، زیرا کودکان گمان می کنند شما رازق آن ها هستید. خداوند برای هیچ چیز به قدر تجاوز به حقوق زنان و کودکان غضب نمی کند.

«الکافی، ج 6، ص 50»

حدیث12

قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : صَلَّی رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - بالنّاسِ ظهرَ مخفف فی الرّکعتینِالاخیرتینِ ... .

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - نماز ظهر را با مردم به جماعت گذارد و دورکعت آخر را به سرعت و با اسقاط مستحبات برگزار کرد. پس از نماز مردم گفتند: یا رسول الله آیا در نماز پیش آمدی شد؟ حضرت پرسید مگر چه شده؟ عرض کردند دو رکعت آخر را به سرعت، ادا کردید. فرمودند: مگر صدای شیون و استغاثه کودک را نشنیدید.

«الکافی، ج 6، ص48»

حدیث13

قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اَکثِرُوا مِنْ قُبْلَهِ اَوْلادِکُمْ فَاِنَّ لَکُمْ بِکُلِّ قُبْلَهٍ دَرَجَهً.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: فرزندان خود را بسیار ببوسید زیرا برای شما در هر بوسیدن درجه ای است.

«بحار الانوار، ج101، ص92»

حدیث14

قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اِعْدِلُوا بَیْنَ اَوْلادِکُمْ کَما تُحِبّونَ اَنْ یَعْدِلُوا بَیْنَکُمْ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: بین فرزندان خود به عدالت رفتار نمایید، همان طور که مایلید فرزندان شما بینتانبه عدل و داد رفتار کنند.

«بحار الانوار، ج101، ص92»

حدیث15

امام باقر - علیه السلام - فرمودند: هنگامی که کودک به سه سالگی رسید به او بگویند هفت مرتبه بگوید لا اله الّا الله (تا بیاموزد)، در چهار سالگی به او بگویند که هفت مرتبه بگوید محمد رسول الله (تا یاد بگیرد)، در پنج سالگی رویش را به قبله متوجه کنند و به او بگویند که سر به سجده بگذارد، در پایان شش سالگی رکوع و سجده صحیح را به او بیاموزند و در هفت سالگی به طفل گفته شود: دست و رویت را بشوی و پس از آن به او گفته شود: نماز بخوان.

«مکارم الاخلاق، ص 115»

حدیث16

قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : انَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَیَرْحَمُ الرَّجُلُ لِشِدَّهِ حُبِّه لِوَلَدِهِ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: همانا خداوند متعال نسبت به شخصی که نسبت به فرزند خود محبت بسیار دارد رحمت و عنایت می کند.

«مکارم الاخلاق، ص 113»

حدیث17

قال الامام علی - عَلَیْهِ السَّلامُ - : لایَصْلَحُ الْکِذْبُ جِدٌّ وَ لاهَزْلٌ وَ لا اَنْ یَعِدَ اَحَدُکُمْ صَبِیَّهُ ثُمَّ لایَفِیَ لَهُ.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: شایسته نیست آدمی به جد یا به شوخی دروغ بگوید و شایسته نیست کسی به فرزند خود وعده ای بدهد و به آن وفا ننماید.

«وسائل الشیعه، ج3، ص 232»

حدیث18

قالَ اَمیرُ الْمُؤْمِنینِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - : مَنْ کانَ لَهُ وَلَدٌ صَبا.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: کسی که کودکی دارد باید (در راه تربیت او) ) کودکانه رفتار نماید.

«وسائل الشیعه، ج 5، ص 126»

حدیث19

قالَ الامام علی - عَلَیْهِ السَّلامُ - : تَعَلَّمُوا الْعِلْمَ صِغاراً تَسُودُوا بِه کِباراً.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: در خُردسالی علم بیاموزید تا در بزرگسالی به برتری و سیادت نائل آیید.

«شرح ابن ابی الحدید، ج 20، ص 267»

حدیث20

قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : إنَّ اللَّهَ تَعالی یُحِبُّ أن تَعدِلُوا بَینَ أولادِکم حَتّی فی القُبَلِ.

پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: خداوند دوست دارد که میان فرزندانتان عادلانه رفتار کنید، حتی در بوسیدن آنها.

«میزان الحکمه، ح 22665»

حدیث21

قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : والَّذی نَفْسی بِیَدِهِ لَوْ اَنَّ رَجُلاً غَشَیَ امْرَأتَهُ و فِی الْبَیْتِ صَبِیٌّ ... .

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: قسم به آنکه جانم در دست اوست، اگر مردی با همسر خود آمیزش کند و در آنجا، کودک بیداری آن دو را در حال آمیزش ببیند و سخنان آنان و همچنین صدای تنفسشان را بشنود، آن طفل هرگز رستگار نخواهد شد، چه دختر باشد و یا پسر، سرانجام به زنا آلوده می شود.

«وسائل الشیعه، ج 5، ص 16»

حدیث22

قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اِذا بَلَغَتِ الْجارِیَهُ سِتَّ سِنینَ فَلا یُقَبِّلْهَا الْغُلامُ و الْغُلامُ لا تُقَبِّلْهُ الْمَرْأهُ اذاجاوَزَ سَبْعَ سِنینَ.

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هنگامی که دختر بچه ای شش ساله شد، پسر بچه ای او را نبوسد و همچنین زن ها از بوسیدن پسر بچه ای که سنش از هفت سال تجاوز کرده است، خودداری کنند.

«مکارم الاخلاق، ص 115»

حدیث23

قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اِذا نَظَرَ الْوالِدُ اِلی وَلَدِه فَسَرَّهُ کانَ لِلْوالِدِ عِتْقُ نَسْمَهٍ.

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هرگاه پدری با نگاه (مودّت آمیز) خود فرزند خویش را مسرور کند، خداوند به او اجر آزاد کردن یک بنده را می دهد.

«مستدرک الوسائل، ج2، ص626»

حدیث24

قالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - مَنْ فَرَّحَ ابْنَتَهُ فَکَاَنَّما اَعْتَقَ رَقَبَهً مِنْ وُلْدِ اِسْمعیلَ وَ مَنْ اَقَرَّ عَیْنَ ابْنٍ فَکَاَنَّمابَکی مِنْ خَشْیَهِ اللهِ.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که دختر بچه خود را شادمان کند مانند کسی است که بنده ای را از فرزندان (حضرت) اسماعیل، آزاد کرده باشد، و آن کس که پسر بچه خود را مسرور و دیده او را روشن کند مانند کسی است که از خوف خدا گریسته باشد.

«مکارم الاخلاق، ص 114»

حدیث25

رُوِیَ عَنِ النَّبِیِّ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - اِنَّهُ نَظَرَ اِلی بَعْضِ الْاَطْفالِ فَقالَ: وَیْلٌ لِاَولادِ آخِرِ الزَّمانِ ... .

رسول اکرم به تعدادی از کودکان نگاه کردند، سپس فرمودند: وای بر فرزندان آخر الزمان از پدرانشان. عرض شد یا رسول الله از پدران مشرک آن ها؟ فرمودند: نه بلکه از پدران مسلمانشان که هیچ چیز از فرائض مذهبی را به آنان نمی آموزند و اگر خود فرزندان پاره ای از مسائل دینی را فرا گیرند آن ها را باز می دارند و تنها به این قانع هستند که فرزندانشان متاع ناچیزی از دنیا بدست آورند، من از این قبیل پدران بری هستم و آنان نیز از من بیزارند.

«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 625»

حدیث26

قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : رَحِمَ اللهُ مَنْ اَعانَ وَلَدَهُ عَلی بِرِّه. قالَ کَیْفَ یُعینُهُ عَلی بِرِّه؟ قالَ یَقْبَلُمَیْسُورَهُ وَ یَتَجاوَزُ عَنْ مَعْسُورِه وَ لا یُرْهِقُهُ وَ لا یَخْرُقُ بِه.

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: خدای رحمت کند کسی را که فرزندش را در نیکی به خود یاری می کند. راوی حدیث پرسید: چگونه فرزندمان را در نیکی به خود یاری نماییم؟ حضرت فرمودند: آنچه را که کودک در قوه و توان داشته و انجام داده است از او قبول کند، آنچه انجام آن برای کودک سنگین و طاقت فرسا است از او نخواهد، او را به گناه و طغیان وادار نکند و به او دروغ نگوید و در برابر او مرتکب اعمال جاهلانه (و احمقانه) نشود.

«الکافی، ج 6، ص 50»

حدیث27

قالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : رَحِمَ اللهُ عَبْداً اَعانَ وَلَدَهُ عَلی بِرِّهِ بِالاِحْسانِ اِلَیْهِ وَ التَّاَلُّفِ لَهُ وَ تَعْلیمِه وَتأدیبِه.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: خداوند رحمت کند پدری را که با نیکی نمودن و مهربانی به فرزندش و با آموزش دادن و ادب کردنش او را در نیکی به خود یاری می کند.

«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 626»

حدیث28

قالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : مَنْ کانَ عنْدَهُ صَبیٌّ فَلْیَتَصابَ لَهُ.

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: آن کس که نزد او کودکی است باید (در پرورش وی) کودکانه رفتار نماید.

«وسائل الشیعه، ج 5، ص 126»

حدیث29

قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اِذا واعَدَ اَحَدُکُمْ صّبِیَّهُ فَلْیُنْجِزْ.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: وقتی یکی از شما به فرزند خود وعده ای داد پس به آن وفا کند و از عهد خود تخلف ننماید.

«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 626»

حدیث30

دَعِیَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - اِلی صَلوهٍ وَ الْحَسَنُ - عَلَیْهِ السَّلامُ - مُتَعَلِّقُ بِه فَوَضَعَهُ ... .

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - مردم را به نماز دعوت کرد و حضرت حسن - علیه السلام - طفل خردسال صدیقه اطهر نیز با آن حضرت بود. پیغمبر طفل را کنار خود نشاند و به نماز ایستاد. یکی از سجده های نماز را خیلی طول داد. (راوی حدیث می گوید: ) من سر از سجده برداشتم، دیدم حضرت حسن - علیه السلام - از جای خود برخاسته و روی کتف پیغمبر نشسته است. وقتی نماز تمام شد مأمومین گفتند: یا رسول الله چنین سجده ای از شما ندیده بودیم، گمان کردیم وحی به شما رسیده است. پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: وحی نرسیده بود، فرزندم حسن در حال سجده بر دوشم سوار شد، نخواستم تعجیل کنم و کودک را به زمین بگذارم، آن قدر صبر کردم تا خودش از کتفم پائین آمد.

«بحار الانوار، ج 10، ص 82»

حدیث31

قال رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اَکْرِمُوا اَوْلادَکُمْ وَ اَحْسِنُوا آدابَکُمْ.

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: به فرزندان خود احترام کنید و با آداب و روش پسندیده با آن ها معاشرت نمایید.

«بحار الانوار، ج 23، ص 114»

حدیث32

کانَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - یَقْدِمُ مِنَ السَّفرِ فَیَتَلَقّاهُ الصِّبیانُ ... .

موقعی که رسول اکرم از سفری مراجعت می فرمود و در رهگذر با کودکان مردم برخورد می کرد به احترام آن ها می ایستاد، سپس امر می فرمود کودکان را می آوردند، از زمین برمی داشتند و به آن حضرت می دادند. رسول اکرم بعضی را در بغل می گرفت و بعضی را بر پشت و دوش خود سوار می کرد و به اصحاب خویش می فرمودند: کودکان را بغل بگیرید و بر دوش خود بنشانید.

«محجه البیضاء، ج 3، ص 366»

حدیث33

النَّبیِّ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - نَظَرَ اِلی رَجُلٍ لَهُ ابْنانِ فَقَبَّلَ اَحَدَهُما وَ تَرَکَ الآخَرَ. فَقالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِه - فَهَلّا ساوَیْتَ بَیْنَهُما؟

(پدری با دو فرزند خود شرفیاب محضر رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - بود. یکی از فرزندان خود را بوسید و به فرزند دیگر اعتنایی نکرد.) پیامبر اکرم که این رفتار (نادرست) را مشاهده کرد، به او فرمودند: چرا با فرزندانت به طور مساوی رفتار نمی کنی؟

«مکارم الاخلاق، ص 113»

حدیث34

عنِ النبی - صلی الله علیه و آله - : کُلُّ مَولُودٍ یُولَدُ عَلَی الفِطْرهِ وَ ابَواهُ یَهَوِدانه و یُنَصِرانه و یُمَجِسانه.

نبی اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: همه مولودها بر فطرت (توحیدی) به دنیا می آیند، و این پدر و مادرها هستند که آنها را یهودی، مسیحی یا مجوسی بار می آورند.

«بحار الانوار، ج 58، ص 187»

حدیث35

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

عَلِّموا أولادَکُم السِّباحَهَ والرِّمایَهَ ؛

به کودکان خود شنا و تیراندازی یاد دهید .

وسائل الشیعه : 12 / 247 / 13 منتخب میزان الحکمه : 614

حدیث36

امام صادق علیه السلام :

الغُلامُ یَلعَبُ سَبعَ سِنینَ ، ویَتَعَلَّمُ الکِتابَ سَبعَ سِنینَ ، ویَتَعَلَّمُ الحَلالَ والحَرامَ سَبعَ سِنینَ .

پسر باید هفت سال بازی کند ، هفت سال سواد بیاموزد و هفت سال به آموزش حلال و حرام بپردازد .

وسائل الشیعه : 12 / 247 / 12 منتخب میزان الحکمه : 616

حدیث37

امام علی علیه السلام :

عَلِّموا صِبیانَکُمُ الصَّلاهَ ، وخُذوهُم بها إذا بَلَغوا الحُلم؛

به کودکان خود نماز یاد دهید و چون به سنّ بلوغ رسیدند ، برای (ترک) نماز ، بر آنان سخت بگیرید .

غرر الحکم : 6305 منتخب میزان الحکمه : 616

حدیث38

امام علی علیه السلام :

مُرُوا أولادَکُم بطَلَبِ العِلم ؛

فرزندان خود را به آموختن دانش وادارید .

کنزالعمّال : 45953 منتخب میزان الحکمه : 616

حدیث39

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

الوَلَدُ سَیّدٌ سَبعَ سِنینَ ، وخادِمٌ سَبعَ سِنینَ ، ووَزیرٌ سَبعَ سِنینَ ، فإن رضِیتَ مُکانَفَتَهُ لإحدی وعِشرینَ ، وإلاّ فاضرِبْ علی کَتِفِهِ ، قد أعذَرتَ إلَی اللّه فیهِ؛

فرزند هفت سال سرور است ، هفت سال خدمتکار و هفت سال وزیر و دستیار . اگر تا بیست و یک سالگی از کمکی که به او کرده ای راضی بودی (و تربیتت نتیجه داد) که خوب ، وگرنه به شانه او بزن (و دیگر به حال خود رهایش کن) و تو درباره او نزد خداوند معذوری .

کنزالعمّال : 45338 منتخب میزان الحکمه : 614

حدیث40

امام صادق علیه السلام :

تَجِبُ للوَلَدِ علی والِدِهِ ثَلاثُ خِصالٍ : اختِیارُهُ لِوالِدَتِهِ ، وتَحسینُ اسمِهِ ، والمُبالَغَهُ فی تَأدیبهِ ؛

فرزند سه حقّ بر گردن پدرش دارد : انتخاب مادری خوب برای او ، نامگذاری خوب او و کوشش در تربیت او .

بحار الأنوار : 78 / 236 / 67

حدیث41

امام علی علیه السلام :

مَن لَم یَتَعَلَّمْ فی الصِّغَرِ لَم یَتَقَدَّمْ فی الکِبَرِ ؛

ه_ر ک_ه در ک_ودکی ن_یاموزد، در ب_زرگسالی پیشرفت نکند .

غرر الحکم : 8937 منتخب میزان الحکمه : 322

حدیث42

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

عَرامَهُ الصَّبیِّ فی صِغَرِهِ زِیادَهٌ فی عَقلِهِ فی کِبَرِهِ؛

ب_ازیگوشی (و ش_یطنت) ب_چّه در دوران کودکی ، نشانگر فزونی عقل او در بزرگسالی است .

العُرام : الشدّه والقوّه والشراسه (النهایه : 3 / 223) .کنز العمّال : 30747 منتخب میزان الحکمه : 322

حدیث43

امام کاظم علیه السلام :

تُستَحَبُّ عَرامَهُ الغُلامِ فی صِغَرِهِ لِیَکُونَ حَلیما فی کِبَرِهِ ؛

بازیگوشی (و شیطنت) پسر در دوران کودکی پسندیده است ، برای این که در بزرگسالی بردبار شود .

الفقیه : 3 / 493 / 4748 منتخب میزان الحکمه : 322

حدیث44

امام رضا علیه السلام :

مُرِ الصَّبیَّ فلْیَتَصدَّقْ بیدِهِ بالکِسْرهِ والقَبْضهِ والشَّیءِ وإنْ قَلَّ ، فإنَّ کلَّ شیءٍ یُرادُ بهِ اللّه ُ وإنْ قَلَّ بعدَ أنْ تَصدُقَ النِّیّهُ فیهِ عظیم؛

به کودک دستور ب_ده ک_ه ب_ا دست خودش صدقه بدهد گر چه به اندازه تکّه نانی یا یک مشت از چیزی باشد؛ زیرا هر چیزی که در راه خدا داده شود اگر با نیّت پاک صورت گیرد ، هر چند کم باشد ، بسیار زیاد است .

الکافی : 4 / 4 / 10 منتخب میزان الحکمه : 16

حدیث45

أکرِمُوا أولادَکُم وأحْسِنوا آدابَهُم یُغْفَرْ لَکُم؛

فرزندان خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید، (که به این ترتیب) آمرزیده می شوید .

بحار الأنوار : 104 / 95 / 44 منتخب میزان الحکمه : 16

حدیث46

امام صادق علیه السلام:

للأحوَلِ: أتَیتَ البَصرهَ ؟ قالَ : نَعَم ، قالَ : کیفَ رَأیتَ مُسارَعَهَ الناسِ فی هذا الأمرِ ودُخُولَهُم فیهِ ؟ فقالَ : واللّه إنّهُم لَقلیلٌ ، وقد فَعَلُوا وإنّ ذلک لَقلیلٌ ، فقالَ : علَیکَ بِالأحداثِ ؛ فإنّهُم أسرَعُ إلی کُلِّ خَیرٍ؛

- خطاب به اَحْوَل- : به بصره رفتی ؟ عرض کرد : آری . فرمودند: شوق مردم به این امر(ولایت و امامت ما) و پذیرش آنها را چگونه دیدی ؟ عرض کرد : به خدا قسم اندکند ، کارهایی کرده اند ، امّا کم است . حضرت فرمودند:بر تو باد به نوجوانان ؛ زیرا این گروه در پذیرش هر نوع خوبی شتاب بیشتری نشان می دهند .

لإسناد : 128 / 450 منتخب میزان الحکمه :

حدیث47

امام صادق(سلام الله علیه):

عَلَیکَ بِالْأحداثِ فَإنَّهُم أسرَعُ إلی کُلِّ خَیرٍ؛

نوجوانان را دریاب که این گروه در پذیرش هر خوبی، شتاب می کنند.

الکافی، ج 8، ص 93

حدیث48

پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):

أَکرِموا أولادَکُم، وأحسِنوا أدَبَهُم؛

به فرزندان خود احترام گذارید و آنان را آداب نیکو بیاموزید.

میزان الحکمه: ح 402

حدیث49

امام علی(سلام الله علیه):

لا أدَبَ مَعَ غَضَبٍ؛

با خشم، تربیت ممکن نیست.

موسوعه امام علی: ج 10 ص 236 ح 5603

حدیث50

امام صادق علیه السلام به شخصی که نام دخترش را فاطمه گذاشته بود، فرمودند:

«... اذا سمیتها فاطمه فلا تسبها و لاتلعنها ولاتضربها؛

حالا که نام او را فاطمه گذاشته ای، پس دشنامش مده، نفرینش مکن و کتکش مزن .»

کافی، ج 6، ص 48 .

حدیث51

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

لایَزالُ المُؤمِنُ یُورِثُ أَهلَ بَیتِهِ العِلمَ وَ الدَبَ الصّالِحَ حَتّی یُدخِلَهُمُ الجَنَّهَ جَمیعا؛

مؤمن همواره خانواده خود را از دانش و ادب شایسته بهره مند می سازد تا همه آنان را وارد بهشت کند.

مستدرک الوسایل، ج12، ص201، ح13881

حدیث52

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

اَدِّبوا اَولادَکُمْ عَلی ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبیِّکُمْ و حُبِّ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ عَلی قِراءَهِ الْقُرآنِ ؛

فرزندانتان را به سه چیز ادب کنید: عشق به پیامبرتان، عشق به خاندان او، و قرآن خواندن.

غرر الحکم، ح 4488

حدیث53

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا أدَبَ مَعَ غَضَبٍ؛

با خشم، تربیت {ممکن} نیست .

(غرر الحکم، ح 10529)

حدیث54

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

تَهادَوا فَإِنَّها تَذهَبُ بِالضَّغائِنِ؛

به یکدیگر هدیه بدهید، زیرا کینه ها را از بین می برد.

(کافی، ج5، ص 144، ح14)

حدیث55

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

لایَزالُ المُؤمِنُ یُورِثُ أَهلَ بَیتِهِ العِلمَ وَ الدَبَ الصّالِحَ حَتّی یُدخِلَهُمُ الجَنَّهَ جَمیعا؛

مؤمن همواره خانواده خود را از دانش و تربیت شایسته بهره مند می سازد تا همه آنان را وارد بهشت کند.

(مستدرک الوسایل، ج12، ص201، ح13881)

حدیث56

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

لا واعِظَ أبلَغُ مِن النُّصحِ؛

هیچ واع_ظ_ی م_ؤثرتر از نصیحت نیست.

(غرر الحکم، ح 10622 - منتخب میزان الحکمه، ص 600)

حدیث57

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

بالمَواعِظِ تَنجَلی الغَفلَهُ؛

با اندرزهاست که (پرده) غفلت کنار می رود.

(غرر الحکم، ح 4191 - منتخب میزان الحکمه، ص 598)

حدیث58

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

فی وَصیَّتِهِ لابنِهِ وهُو یَعِظُهُ: أحیِ قَلبَکَ بالمَوعِظَهِ؛

در م_قام ان_درز ب_ه ف_رزند خود: دلت را ب_ا اندرز زنده گردان.

(نهج البلاغه، کتاب 31)

حدیث59

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن لَم یَتَعَلَّم فِی الصِّغَرِ لَم یَتَقَدَّم فِی الکِبَرِ ؛

هرکه در کودکی نیاموزد ، در بزرگی پیشرفت نمی کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8937

حدیث60

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن سَألَ فِی صِغَرِهِ أجابَ فِی کِبَرِهِ ؛

هر که در خردسالی بپرسد ، در بزرگْ سالی پاسخ می دهد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8273

حدیث61

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

قِوامُ العَیشِ حُسنُ التَّقدیرِ وَ مِلاکُهُ حُسنُ التَّدبیرِ ؛

پایداری زندگی به برنامه ریزیِ درست و وسیله رسیدن به آن ، مدیریت صحیح است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6807

حدیث62

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

عَلِّمُوا صِبیانَکُم الصَّلاهَ وَ خُذُوهُم بِها إذا بَلَغُوا الحُلُمَ ؛

به کودکان خود نماز بیاموزید و چون به سنّ بلوغ رسیدند ، آنان را برای نماز بازخواست کنید .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6305

حدیث63

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

إنَّما قَلبُ الحَدَثِ کَالأرضِ الخالِیَهِ مَهما أُلقِیَ فیها مِن کُلِّ شَیءٍ قَبِلَتهُ ؛

قلب نوجوان ، همچون زمین ناکشته است که هرچه در آن افکنده شود، می پذیرد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3901

حدیث64

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

إنَّ هذِهِ القُلُوبَ تَمِلُّ کَما تَمِلُّ الأبدانُ فَابتَغُوا لَها طَرائِفَ الحِکَمِ ؛

دل ها چون تن ها افسرده شود ، برای [شادی] آنها حکمت های تازه بجویید .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3549

حدیث65

قال الباقر - علیه السلام -:

فاذا اتم له ست سنین علم الرکوع و السجود حتی یتم له سبع سنین فاذا تم له سبع سنین قیل له اغسل وجهک و کفیک، فاذا غسلهما قیل له صل؛

هنگامی که فرزندان شما شش ساله شدند، رکوع و سجده (صحیح ) را به آن ها بیاموزید و در هفت سالگی به طفل بگویید: دست و رویت را بشوی و نماز بگذار.

(بحارالانوار، ج 88، ص 132)

حدیث66

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -:

اشتروا لصبیانکم اللحم و ذکروهم یوم الجمعه ؛

با سیاستهای تشویقی ، اهمیت و روز جمعه را به فرزندانتان یادآوری کنید.

(مستدرک الوسایل ، ج 6، ص 99).

حدیث67

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -:

رحم الله رجلا قام من اللیل فصلی و ایقظ امراءته فصلت ، فان ابت نضح فی وجهها الماء، رحم الله امراءه قامت من اللیل فصلت و ایقظت زوجها، فان ابی نضحت فی وجهه الماء؛

خدا رحمت کند، مردی را که شب از خواب برخیزد و نماز شب بخواند و همسرش را نیز براین عمل تشویق نماید، و اگر بیدار نشد (با اجازه قبلی او) به صورت وی آب بپاشد و او را بیدار کند و همچنین خدا بیامرزد زنی که در شب برخیزد و نماز شب بخواند وشوهرش را نیز بدین عمل وادار کند و اگر از جای برنخواست (با اذن قبلی او) آب به صورتش بپاشد، تا او را بیدار کند.

(میزان الحکمه ، ج 5، ص 418).

حدیث68

قال الصادق - علیه السلام -:

حتی یتم له تسع سنین ، فاذا تمت له علم الوضو وضرب علیه وامر بالصلوه و ضرب علیها، فاذا، تعلم ، الوضوء و الصلاه غفرالله لوالدیه ؛

وقتی (فرزندتان ) به سن نه سالگی برسد، پس وقتی که نه سالش تمام شد، وضو را به او یاد بدهید واگر کوتاهی کرد او را ادب کنید، و او را امر به نماز کنید و اگر کوتاهی کرد او را ادب کنید پس زمانیکه فرزند وضو و نماز را یاد گرفتید، خدا پدر و مادرش را می آمرزد.

(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 13).

حدیث69

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -:

مرو صبیانکم بالصلوه اذا کانو ابناء ست سنین و اضربوهم اذا کانوا ابناء سبع سنین و فرقوا بینهم فی المضاجع کانوا ابناء عشر سنین؛

فرزندان خود را در سن شش سالگی به نماز وادار کنید، و در هفت سالگی آنا را (در صورت نخواندن ) تنبیه کنید، ودر سن ده سالگی رختخواب آنان را جدا کنید.

(مستدرک الوسائل ، ج 1 ص 171).

حدیث70

قال الصادق - علیه السلام -:

فاذا تعلم الوضوء و الصلاه غفرالله لوالدیه ؛

چون فرزندی وضو و نماز را یاد گیرد، خداوند (به پاداش آن ) پدر و مادر او را می آمرزد.

(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 13).

حدیث71

قال علی - علیه السلام -:

علموا صبیانکم الصلاه ؛

نماز را به فرزندانتان بیاموزید.

(جامع احادیث الشیعه ، ج 4 ص 46).

حدیث72

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -:

مروا صبیانکم بالصلوه اذا بلغوا سبع سنین و اضربوهم علی ترکها اذا بلغوا تسعا ؛

فرزندان هفت ساله تان را به نماز وادار کنید و نه سالگان را اگر ترک نماز نمودند تاءدیب کنید.

(سفینه البحار، ج 2 ص 25).

حدیث73

قال الباقر - علیه السلام -:

انا ناءمر صبیننا بالصلاه اذا کانوا بنی خمس سنین فمروا صبیانکم بالصلاه اذا کانوا بنی سبع سنین ؛

فرزندان ما وقتی پنج ساله می شوند، امر می کنیم که نماز بخوانند، پس شما هم هنگامی که فرزندانتان به هفت سالگی رسیدند، آنها را نماز خواندن امر کنید.

(وسائل الشیعه ، ج 3 ص 12).

حدیث74

قال علی - علیه السلام -:

علموا صبیانکم الصلاه وخدوهم بها اذا بلغوا ثمانی سنین ؛

نماز را به فرزندان خویش تعلیم دهید، و چون به هشت سالگی رسیدند، آنان را وادار به خواندن این فریضه الهی نمایند.

(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 12).

حدیث75

أکرموا أولادکم و أحسنوا آدابهم؛

فرزندان خود را گرامی شمارید و نیکو تربیت شان کنید.

نهج الفصاحه

حدیث76

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أعینوا أولادکم علی البرّ من شاء إستخرج العقوق من ولده؛

فرزندان خود را در خوب شدن کمک کنید زیرا هر که بخواهد می تواند نافرمانی را از فرزند خود بیرون آورد.

نهج الفصاحه

حدیث77

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

اعدلوا بین أولادکم بالنّحل کما تحبّون أن یعدلوا بینکم فی البرّ و اللّطف؛

شما که می خواهید فرزندانتان در نیکی و محبت با شما به عدالت رفتار کنند در کار بخشش با آنها به عدالت رفتار کنید.

نهج الفصاحه

حدیث78

قال الباقر علیه السلام:

انا نأمر صبیاننا بالصلاه اذا کانوا بنی خمس سنین، فمروا صبیانکم بالصلاه اذا کانوا بنی سبع سنین.

امام باقر علیه السلام فرمود:

هنگامی که فرزندان ما پنج ساله شدند دستور می دهیم نماز بخوانند، پس شما هم وقتی فرزندانتان به هفت سالگی رسیدند آنها را به نماز دستور دهید.

وسائل الشیعه، ج 3، ص 12

حدیث79

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :

حق الولد علی والده ان یعلمه الکتابه والسباحه والرمایه وان لا یرزقه الا طیباً وان یزوجه اذا بلغ؛

حق فرزند (پسر) بر عهده پدرش این است که به او نوشتن، شنا کردن وتیراندازی را آموزش دهد وروزی او را تنها از راه حلال وپاکیزه تهیه نماید.

نهج الفصاحه : ح 1394

حدیث80

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:

اَلنّاسُ مَعادِنُ وَ الْعِرْقُ دَسّاسٌ وَ اَدَبُ السُّوءِ کَعِرْقِ السُّوءِ؛

مردم، همانند معدن ها مختلف اند و اصل و نسب در انسان بسیار مؤثر است و تربیت بد، همانند اصل و نسبِ بد است.

نهج الفصاحه، ح 3146.

حدیث81

پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حق فرزند بر پدرش این است که برای او اسم خوب انتخاب کند، خوب تربیتش نماید و در کار شایسته ای مستقرش سازد.

الحدیث، ص 2.

حدیث82

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :

هیچ پدری مالی بهتر از ادب نیک،به فرزند خود نداده است.

(نهج الفصاحه ، ح2613)

حدیث83

امام کاظم علیه السلام می فرمایند :

قالَ بَعْضُهُم: شَکْوَتُ اِلی ابِی الْحَسَنِ موسی علیه السلام ابنا لی ، فَقالَ : لا تَضْرِبْهُ، وَاهْجُرْهُ وَ لا تُطِلْ ؛

کسی گفت : از فرزندم به امام کاظم علیه السلام شکایت کردم . ایشان فرمودند : او را نزن بلکه با او قهر کن ولی نه به مدّت طولانی .

عدّه الداعی ، ص 79.

حدیث84

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

مَنْ قَ_بَّلَ وَلَدَهُ کَ_تَبَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ حَسَنَهً وَمَنْ فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللّه ُ یَوْمَ الْقیامَهِ، وَمَنْ عَلَّمُهُ الْقُرآنَ دُعیَ بِالاَْب_َوَیْنِ فَیُکْسَیانِ حُلَّتَیْنِ یُضی ءُ مِنْ نورِهِما وُجوهُ اَهْلِ الْجَنَّهِ ؛

هر کس فرزندش را ببوسد ، خداوند عزّوجلّ برای او ثواب می نویسد و هر کسی که او را شاد کند ، خداوند روز قیامت او را شاد خواهد کرد و هر کس قرآن به او بیاموزد ، پدر و مادرش دعوت می شوند و دو لباس بر آنان پوشیده می شود که از نور آنها ، چهره های بهشتیان نورانی می گردد .

کافی ، ج 6، ص 49، ح1.

حدیث85

امام کاظم علیه السلام می فرمایند :

تُسْتَحَبُّ عَرامَهُ الصَّبیِّ فی صِغَرِهِ لِیَکونَ حَلیما فی کِ_بَرِهِ، ما یَنْبَغی اَنْ یَکونَ اِلاّ هکَذا ؛

خوب است بچّه در کودکی بازی گوش باشد تا در بزرگ سالی بردبار گردد و شایسته نیست که جز این باشد .

کافی ، ج 6، ص 51.

حدیث86

امام علی علیه السلام می فرمایند :

مَنْ سَاَلَ فی صِغَرِهِ اَجابَ فی کِبَرِهِ ؛

هر کس در خردسالی سئوال کند، در بزرگ سالی اش پاسخ می دهد .

غرر الحکم ، ح 8273.

حدیث87

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

اَلْوَلَدُ سَیِّدٌ سَبْعَ سِنینَ، وَ عَبْدٌ سَبْعَ سِنینَ، وَ وَزیرٌ سَبْعَ سِنینَ؛

فرزند هفت سال سروَر، هفت فرمانبردار، و هفت سال وزیر است .

مکارم الاخلاق، ص 222 .

حدیث88

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

مَنْ کانَ عِنْدَهُ صَبِیٌّ فَلْیَتَصابَ لَهُ ؛

هر کس با کودک سروکار دارد ، با او کودکانه رفتار کند .

من لا یحضره الفقیه ، ج 3، ص 483.

حدیث89

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

طَهِّروا اَولادَکُمْ یَوْمَ السّابِ_عِ فَاِنَّهُ اَطْیَبُ وَ اَطْهَرُ و اَسْرَعُ لِنَباتِ اللَّحْمِ، وَ اِنَّ الأَْرْضَ تَنْجُسُ مِنْ بَولِ الاَْغْلَفِ اَرْبَعینَ صَباحا ؛

روز هفتم [تولّد] ، فرزندتان را [با ختنه] پاک کنید ، چرا که مایه تمیزی و پاکیزگی بیشتر و رویِش شتابنده ترِ گوشت است و زمین ، چهل روز از بول شخص ختنه نشده ، آلوده می ماند .

کافی ، ج6، ص35، ح2.

حدیث90

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

اَحِبُّوا الصِّبْیانَ وَ ارْحَمُوهُمْ ، وَ اِذا وَ عَدتُموهُمْ شَیْئا فَفُوا لَهُمْ ، فَاِنَّهُمْ لا یَدْرونَ اِلاّ اَ نَّ_کُمْ تَرْزُقونَهُمْ ؛

کودکان را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید و هرگاه به آنان وعده دادید ، به آن وفا کنید ، زیرا آنان ، روزی دهنده خود را کسی غیر از شما نمی دانند .

کافی ، ج 6، ص 49، ح 3.

حدیث91

امام علی علیه السلام می فرمایند :

اَلاِْفْراطُ فِی الْمَلامَهِ یَشُبُّ نیرانَ اللَّجاجِ ؛

زیاده روی در سرزنش کردن ، آتش لجاجت را شعله ور می سازد .

تحف العقول ، ص 84 .

حدیث92

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

اِذا بَلَغَ اَوْلادُکُمْ سَبْعَ سِنینَ فَفَرِّقوا بَیْنَ فُرُشِهِمْ؛

هرگاه کودکانتان به هفت سالگی رسیدند، رخت خواب هایشان را جدا کنید.

مستدرک علی الصحیحین ، ج 1، ص 317.

حدیث93

امام صادق علیه السلام می فرمایند :

اِذا بَلَغَتِ الجاریَهُ سِتَّ سِنینَ فَلا تُقَبِّلها وَالْغُلامُ لا یُقَ_بِّلُ الْمَرْاَ هَ اِذا جاوَزَ سَبْعَ سِنینَ ؛

چون دختر [نامحرم] شش ساله شد ، او را مبوس و پسر نیز چون از هفت سالگی گذشت ، زن [نامحرم] را نبوسد .

مکارم الأخلاق ، ج 1، ص 479، ح 1659 .

حدیث94

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

وَالَّذی نَفْسی بِیَدِهِ لَوْ اَنَّ رَجُلاً غَشِیَ امْرَاَتَهُ وَ فِی الْبَیْتِ صَبیٌّ مُسْتَیْقِظٌ یَراهُما وَیَسْمَعُ کَلامَهُما وَنَفَسَهُما ما اَفْلَحَ اَبَدا ؛ اِذا کانَ غُلاما کانَ زانیا اَوْ جاریَهً کانَتْ زانیَهً؛

سوگند به کسی که جانم به دست اوست ، اگر کسی با همسرش درآمیزد و در اتاق ، کودکی بیدار باشد که آنان را ببیند و سخن گفتن و صدای نَفَس آنان را بشنود ، هرگز رستگار نمی شود . اگر پسر باشد ، مردی زناکار و اگر دختر باشد ، زنی زناکار می گردد .

کافی، ج 5، ص 500، ح 2.

حدیث95

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

اَدِّبُوا اَوْلادَکُمْ فی بُطونِ اُمَّهاتِهِمْ. قیلَ: وَکَیْفَ ذلِکَ یا رَسُولَ اللّه ِ؟ فَقالَ: بِاِطْعامِهِمُ الْحَلالَ؛

فرزندانتان را در رحم مادرانشان تربیت کنید. سئوال شد: این چطور ممکن است، ای رسول خدا؟ فرمودند: با خوراندن غذای حلال (به مادرانشان)

جُنگ مهدوی، ص .132

حدیث96

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

اِنَّ الْوَلَدَ الصّالِحَ رَیْحانَهٌ مِنْ رَیاحینِ الْجَنَّهِ؛

فرزند شایسته ، گُلی از گل های بهشت است .

کافی ، ج 6، ص 3، ح 10.

حدیث97

امام صادق علیه السلام می فرمایند :

مَنْ قَرَاَ الْقُرآنَ وَ هُوَ شابٌّ مُؤمِنٌ اِخْتَلَطَ الْقُرآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ وَ جَعَلَهُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ مَعَ الْسَّفَرَهِ الْکِرامِ الْبَرَرَهِ ، وَ کانَ الْقُرآنُ حَجیزا عَنْهُ یَوْمَ الْقیامَهِ ؛

هر جوان مؤمنی که در جوانی قرآن تلاوت کند ، قرآن با گوشت و خونش می آمیزد و خداوند عزّوجلّ او را با فرشتگان بزرگوار و نیک قرار می دهد و قرآن نگهبان او در روز قیامت ، خواهد بود .

کافی ، ج 2، ص 603 ، ح 4 .

حدیث98

امام صادق علیه السلام می فرمایند :

لَسْتُ اُحِبُّ اَنْ اَرَی الشّابَّ مِنْ_کُمْ اِلاّ غادیاً فی حالَیْنِ : اِمّا عالِماً اَوْ مُتَعَلِّما ، فَاِنْ لَمْ یَفْعَلْ فَرَّطَ ، فَاِنْ فَرَّطَ ضَیَّعَ ، وَ اِنْ ضَیَّعَ اَثِمَ ، وَ اِنْ اَثِمَ سَ_کَنَ النّارَ وَ الَّذی بَعَثَ مُحَمَّدا بِالْحَقِّ ؛

دوست ندارم جوانانِ شما را جز در دو حالت ببینم : دانشمند یا دانش اندوز . اگر جوانی چنین نکند ، کوتاهی کرده و اگر کوتاهی کرد ، تباه ساخته و اگر تباه ساخت ، گناه کرده است و اگر گناه کند ، سوگند به آن کس که محمّد صلی الله علیه و آله را به حق برانگیخت ، دوزخ نشین خواهد شد .

امالی طوسی ، ص 303، ح 604 .

حدیث99

امام علی علیه السلام می فرمایند :

اَوْلَی الاَْشْیاءِ اَنْ یَتَعَلَّمَهَا الاَْحْداثُ، الاَْشْیاءُ الَّتی اِذا صاروا رِجالاً اِحْتاجوا اِلَیْها؛

شایسته ترین چیزهایی که جوانان باید آنها را بیاموزند، چیزهایی هستند که در بزرگسالی به آنها نیاز دارند.

شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 20، ص 333، ح 817 .

حدیث100

قالَ رَجُلٌ: یا رَسولَ اللّه ِ! ما حَقُّ ابْنی هذا؟ قالَ: تُحْسِنُ اسْمَهُ وَ اَدَبَهُ وَ تَضَعُهُ مَوْضِعا حَسَنا؛

مردی به رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم عرض کرد: حق این فرزند بر من چیست؟ پیامبر فرمودند: اسم خوب برایش انتخاب کنی، به خوبی او را تربیت نمایی و به کاری مناسب و پسندیده بگماری.

عدّه الداعی، ص 76.

حدیث101

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

اوصیکُمْ بِالشُّبّانِ خَیْرا فَاِنَّهُمْ اَرَقُّ اَف_ْئِدَهً اِنَّ اللّه َ بَعَثَنی بَشیرا وَ نَذیرا فَحالَ_فَنِی الشُّبّانُ وَ خالَفَنِی الشُّیوخُ؛

شما را به نیکی با جوانان سفارش می کنم، چرا که آنان، دل های رقیق تری دارند، به راستی که خداوند، مرا بشارت دهنده و هشدار دهنده برانگیخت، جوانان با من هم پیمان شدند و پیران با من به مخالفت برخاستند.

سفینه البحار، ج 2، ص 176.

حدیث102

امام علی علیه السلام می فرمایند :

فی وَصِیَّتِهِ لاِبْنِهِ الحَسَنِ علیه السلام اِنَّما قَلْبُ الْحَدَثِ کَالاَْرضِ الخالیَهِ ما اُ لْقیَ فیها مِنْ شَیْ ءٍ قَبِلَتْهُ فَبادَرتُکَ بِالاَْدَبِ قَبْلَ اَنْ یَقْسُوَ قَلْبُکَ وَیَشْتَغِلَ لُبُّکَ ؛

امام علی علیه السلام :

در وصیّت به فرزندش امام حسن علیه السلام : دل جوان ، مانند زمین کشت ناشده است . آنچه در آن افکنده شود، می پذیرد . از این رو ، پیش از آن که دلت سخت گردد و خِرَدَت سرگرم شود ، به تربیت تو همت گماشتم.

نهج البلاغه ، از نامه 31 .

حدیث103

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

اِذا عاتَبتَ الحَدَثَ فَاترُک لَهُ مَوضِعا مِن ذَ نبِهِ لِئَلاّ یَحمِلَهُ الاخراجُ عَلَی المُکابَرَهِ؛

هرگاه جوان را توبیخ کردی ، برخی خطاهای او را نادیده بگیر، تا توبیخ تو، او را به مقابله وادار نسازد.

شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ، ج 20، ص 333، ح 819

حدیث104

امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:

عَلَیکَ بِالأَحداثِ فَإِنَّهُم أسرَعُ إلی کُلِّ خَیرٍ؛

جوانان را دریاب، زیرا که آنان سریع تر به کارهای خیر روی می آورند.

کافی، ج 8، ص 93، ح 66

حدیث105

یا اباهارون ! انا ناءمر صبیاننا بتسبیح فاطمه - علیهاالسلام - کما ناءمرهم بالصلاه ، فالزمه ، فانه لم یلزمه عبد فشقی؛

ای اباهارون! ما بچه های خود را همان طور که به نماز امر می کنیم ، به تسبیح حضرت فاطمه (علیهاالسلام) نیز امر می کنیم تو نیز بر آن مداومت کن ، زیرا بنده شقی (و بدبخت معنوی ) بدان پای بند نمی شود.

(فروع کافی ، کتاب الصلاه ص 343، ح 13).

حدیث106

قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:

من ولدله مولود فلیؤ ذن فی اذنه الیمنی ، و لیقم فی الیسری ، فان ذلک عصمه من الشیطان ؛

کسی که فرزندی به او داده شد (به دنیا آمد) در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه بگوید، زیرا این عمل ، نوزاد را از شر شیطان حفظ می نماید.

(بحارالانوار، ج 84، ص 162)

حدیث107

قال الصادق - علیه السلام -:

المولود اذا ولد یوذن فی اذنه الیمنی و یقام فی الیسری ؛

فرزند وقتی به دنیا آمد، در گوش راست او اذان و در گوش چپ او اقامه بگویید.

(مکارم الاخلاق ، ص 261)

حدیث108

قال الصادق - علیه السلام - :

حتی یتم له تسع سنین ، فاذا تمت له ، علم الوضوء و اضرب علیه و اءمر بالصلوه واضرب علیها، فاذا تعلم الوضوء و الصلاه غفر الله لوالدیه ، ان شاء الله ؛

وقتی فرزندانتان به سن نه سالگی رسید، پس وقتی که نه سالش تمام شد وضو را به او یاد بدهید و اگر کوتاهی کرد او را ادب کنید و او را امر به نماز کنید و اگر کوتاهی کرد او را ادب کنید. پس وقتی فرزند وضو ونماز را یاد گرفت ، خدا پدر و مادرش را می آمرزد، ان شاء الله .

(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 13)

حدیث109

امام علی علیه السلام :

حَقُّ الوَلَدِ علَی الوالِدِ أن یُحَسِّنَ اسمَهُ ، ویُحسِّنَ أدَبَهُ ، ویُعَلِّمَهُ القرآنَ؛

از جمله حقوق فرزند بر پدر ، این است که نامی نیکو بر او بنهد و بخوبی تربیتش کند و قرآن را به او بیاموزد .

نهج البلاغه : الحکمه 399 منتخب میزان الحکمه : 460

حدیث110

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:

اَدِّبوا اَولادَکُمْ عَلی ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبیِّکُمْ و حُبِّ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ عَلی قِراءَهِ الْقُرآنِ ؛

فرزندانتان را به سه چیز ادب کنید: عشق به پیامبرتان، عشق به خاندان او، و قرآن خواندن.

غرر الحکم، ح 4488

حدیث111

امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:

فرزندان ، به واسطه صالح بودن پدرانشان ( از انحراف ) محفوظ می مانند .

یحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 68 ، ص 236

حدیث112

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من ربّی صغیرا حتّی یقول: لا إله إلّا اللَّه لم یحاسبه اللَّه؛

هر که طفلی را تربیت کند تا لا اله الا اللَّه گوید خدا از او حساب نخواهد.

نهج الفصاحه

حدیث113

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

لأن یؤدّب رجل ولده خیر له من أن یتصدّق بصاع؛

این که مردی فرزند خویش را ادب کند برای وی بهتر است از پیمانه ای صدقه کند.

نهج الفصاحه

حدیث114

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

عرامه الصّبیّ فی صغره زیاده فی عقله فی کبره؛

سرکشی طفل در دوران کودکی مایه فزونی عقل او در بزرگی است.

نهج الفصاحه

حدیث115

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حقّ الولد علی والده أن یحسّن اسمه و یزوّجه إذا أدرک و یعلّمه الکتاب؛

حق پسر بر پدر آن ست که نام او را نیک کند و همین که به بلوغ رسید زنش دهد و خط نوشتن بدو بیاموزد.

نهج الفصاحه

حدیث116

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حقّ الولد علی الوالد أن یعلّمه الکتابه و السّباحه و الرّمایه و أن لا یرزقه إلّا طیّبا و أن یزوّجه إذا بلغ؛

حق پسر بر پدر آن است که نوشتن و شنا کردن و تیر انداختن به او بیاموزد و جز غذای خوب بدو نخوراند و همین که بالغ شد به او زن بدهد.

نهج الفصاحه

حدیث117

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حقّ الولد علی الوالد أن یحسّن اسمه و یحسّن موضعه و یحسّن أدبه؛

حق پسر بر پدر آن است که نام او را نیک و جای او را نیک و ادب او را نیک کند.

نهج الفصاحه

حدیث118

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أیّما ناشئ نشأ فی طلب العلم و العباده حتّی یکبر أعطاه اللَّه یوم القیامه ثواب اثنین و سبعین صدّیقا؛

هر طفلی که در طلب علم و عبادت بزرگ شود خداوند ثواب هفتاد و دو صدیق به او عطا کند.

نهج الفصاحه

حدیث119

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إنّ من حقّ الولد علی والده أن یعلّمه الکتابه و أن یحسن اسمه و أن یزوّجه إذا بلغ؛

از جمله حقوق فرزند بر پدر آن است که او را نوشتن آموزد و نام او را خوب انتخاب کند و هنگام بلوغ به او زن بدهد.

نهج الفصاحه

حدیث120

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

مَن تَسَمّی بِاسمی یَرجو بَرَکَتی وَ یُمنی، غَدَت عَلَیهِ البَرَکَهُ وَ راحتَ اِلی یَومِ القیامَهِ؛

هر کس به نام من نامگذاری کند و برکت و خجستگی مرا امید داشته باشد، برکت به سوی او خواهد آمد و تا قیامت (باقی) خواهد بود.

کنزالعمّال، ح 45221

حدیث121

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

اَدِّبوا اَولادَکُمْ عَلی ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبیِّکُمْ و حُبِّ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ عَلی قِراءَهِ الْقُرآنِ؛

فرزندانتان را به سه چیز ادب کنید: عشق به پیامبرتان، عشق به خاندان او، و قرآن خواندن.

غرر الحکم، ح 4488

حدیث122

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أکرِموا أولادَکُم و أحسِنوا آدابَهُم؛

فرزندانتان را گرامی بدارید و نکو تربیت شان کنید.

عوالی اللآلی ، ج 1 ، ص 254

حدیث123

حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:

اِنَّ النّاسَ اِلی صالِحِ الاَدَبِ اَحوَجُ مِنهُم اِلَی الفِضَّهِ وَ الذَّهَبِ؛

مردم، به ادب (فرهنگ و تربیتِ) درست ، نیازمندترند، تا به طلا و نقره .

غرر الحکم، ح 3590

حدیث124

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

لا تَقسِروا اَولادَکُم عَلی آدابِکُم ، فَاِنَّهُم مَخلوقونَ لِزَمانٍ غَیرِ زَمانِکُم

آداب و رسوم خود را به فرزندانتان تحمیل نکنید، زیرا آنان برای زمانی غیر از زمان شما آفریده شده اند .

شرح ابن ابی الحدید ، ج20، ح102 .

حدیث125

امام علی علیه السلام می فرمایند:

لا أدَبَ مَعَ غَضَب

با خشم، تربیت ممکن نیست.

غرر الحکم ، ح 10529

حدیث126

امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:

بادِرُوا أولادََکُم بِالحَدیثِ قَبلَ أن یَسبِقَکُم إلَیهِمُ المُرجِئَهُ؛

در آموزش حدیث به فرزندانتان شتاب کنید پیش از آنکه مرجئه (منحرفان) زودتر از شما به سراغ آنها بروند.

کافی، ج 6، ص 47

حدیث127

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

أدِّبُوا أوْلادَکُمْ عَلَیَ ثَلاثٍ: حُبِّ نَبِیکُمْ، وَحُبِّ أهلِ بَیتِهِ، وَعَلیَ قِرَاءَهِ الْقُرآنِ؛

فرزندانتان را با سه خصلت تربیت کنید: دوستی پیامبر اکرم (ص)، دوستی اهل بیت ایشان(ع) و تلاوت قرآن.

لجامع الصغیر، ج 1، ص 14

حدیث128

امام صادق(علیه السلام) فرمودند:

عَلَیک بِالاحداثِ فَإنَّهُم اسرَعُ إلی کلِّ خَیرٍ؛

نوجوانان را در یاب، که این گروه در پذیرش هر خوبی ، بیشتر شتاب می کنند.

(الکافی ، ج 8 ، ص 93)

حدیث129

حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

اَوسِعوا لِلشَّبابِ فِی المَجلِسِ وَ اَفهِموهُمُ الحَدیثَ فَاِنَّهُمُ الخُلوفُ وَ اَهلُ الحَدیثِ ؛

برای جوانان در مجالس جای باز کنید، و امور نو و جدید را به آنان تفهیم کنید، چرا که این گروه جایگزین شما و درگیر مسائل جدید خواهند شد.

(الفردوس ، ج 1، ص 98، ح 320 )

حدیث130

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اِنَّ النّاسَ اِلی صالِحِ الادَبِ اَحوَجُ مِنهُم اِلَی الفِضَّهِ وَ الذَّهَبِ؛

مردم، به ادب (فرهنگ و تربیتِ) درست ، نیازمندترند، تا به طلا و نقره.

(مکارم الأخلاق، ص 17)

حدیث131

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

کفاک أدباً لِنفسِک اجتِنابُ ما تَکرَهُهُ مِن غَیرِک؛

برای تربیت کردن خود همین بس که از آنچه در دیگران نمی پسندی، دوری کنی.

(بحار الأنوار، ج 70، ص 73)

حدیث132

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

أولَی الأشیاءِأن یتَعَلَّمَها الأحداثُ الأشیاءُالَّتِی إذا صاروُارِجالاً إحتاجوا إلَیها؛

بهترین چیزی که نوجوانان باید فراگیرند، چیزهایی است که در بزرگسالی خود به آنها نیاز خواهند داشت.

(شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج2، ص333)

حدیث133

امام سجاد(علیه السلام) فرمودند:

کثرهُ النُّصحِ یدعو إلی التُّهمَهِ؛

نصیحت زیاد، موجب بدبینی می شود.

بحار الأنوار، ج72، ص66

حدیث134

امام صادق(علیه السلام) فرمودند:

مَن قَرَا القُرآن و هو شابٌّ مُؤمِنٌ ، اختَلَطَ القُرآنُ بلَحمِهِ و دَمِهِ؛

هر جوان مؤمنی که قرآن بخواهد، قرآن با گوشت و خون او را در می آمیزد.

الامام صادق (علیه السلام)- الوسائل 14/2

حدیث135

بهترین میراث پدران برای فرزندان، ادب است نه مال و ثروت؛ زیرا ثروت از بین می رود و ادب می ماند.

اصول کافی، ج8، ص 150.

حدیث136

حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:

بهترین میراث پدران برای فرزندان، ادب است نه مال و ثروت؛ زیرا ثروت از بین می رود و ادب می ماند.

اصول کافی، ج8، ص 150.

حدیث137

حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

بهترین شرافت و افتخار خانوادگی، ادب نیکو است.

غررالحکم، ح 2949.

حدیث138

پیامبر صلی الله علیه و آله :

اِذا بَلَغَ اَوْلادُکُمْ سَبْعَ سِنینَ فَفَرِّقوا بَیْنَ فُرُشِهِمْ؛

هرگاه کودکانتان به هفت سالگی رسیدند، رخت خواب هایشان را جدا کنید.

مستدرک علی الصحیحین ، ج 1، ص 317، ح 721 .

حدیث139

امام علی علیه السلام :

اَلاِْفْراطُ فِی الْمَلامَهِ یَشُبُّ نیرانَ اللَّجاجِ ؛

زیاده روی در سرزنش کردن ، آتش لجاجت را شعله ور می سازد .

تحف العقول ، ص 84 .

حدیث140

امام کاظم علیه السلام :

تُسْتَحَبُّ عَرامَهُ الصَّبیِّ فی صِغَرِهِ لِیَکونَ حَلیما فی کِ_بَرِهِ، ما یَنْبَغی اَنْ یَکونَ اِلاّ هکَذا ؛

خوب است بچّه در کودکی بازی گوش باشد تا در بزرگ سالی بردبار گردد و شایسته نیست که جز این باشد .

کافی ، ج 6، ص 51، ح 2 .

حدیث141

امام علی علیه السلام :

مَنْ سَاَلَ فی صِغَرِهِ اَجابَ فی کِبَرِهِ ؛

هر کس در خردسالی سئوال کند، در بزرگ سالی اش پاسخ می دهد .

غرر الحکم ، ح 8273.

حدیث142

قالَ بَعْضُهُم: شَکْوَتُ اِلیابِی الْحَسَنِ موسی علیه السلام ابنا لی، فَقالَ :لا تَضْرِبْهُ،وَاهْجُرْهُ وَ لا تُطِلْ؛

کسی گفت: از فرزندم به امام کاظم علیه السلام شکایت کردم . ایشان فرمودند : او را نزن بلکه با او قهر کن ولی نه به مدّت طولانی .

عدّه الداعی ، ص 79.

حدیث143

امام علی علیه السلام :

وَ حَقُّ الوَلَدِ عَلَی الوالِدِ أنْ یُحَسِّنَ اِسمَهُ وَ یُحَسِّنَ اَدَبَهُ، و یُعَلِّمَهُ القُرآنَ ؛

حقّ فرزند بر پدر ، آن است که نام خوب بر او بگذارد و او را خوب تربیت کند و قرآن به او بیاموزد .

نهج البلاغه ، حکمت 399.

حدیث144

پیامبر صلی الله علیه و آله :

مَنْ کانَ عِنْدَهُ صَبِیٌّ فَلْیَتَصابَ لَهُ ؛

هر کس با کودک سروکار دارد ، با او کودکانه رفتار کند .

من لا یحضره الفقیه ، ج 3، ص 483، ح 4707.

حدیث145

پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله :

مَنْ وُ لِدَ لَهُ مَولودٌ فَلْیُؤَذِّنْ فی اُذُنِهِ الْیُمْنی بِاَذانِ الصَّلاهِ وَلْیُقِمْ فِی الْیُسْری فَاِنَّها عِصْمَهٌ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ ؛

به هر کس فرزندی داده شود ، باید در گوش راست او اذان نماز و در گوش چپ او اقامه بگوید ؛ چرا که مایه ایمنی از شیطانِ رانده شده است .

کافی ، ج 6، ص 24، ح 6.

حدیث146

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله :

اَطْعِمُوا الْمَرأَهَ فی شَهْرِها الَّذی تَلِدُ فیهِ التَّمْرَ فَاِنَّ وَلَدَها یَکونُ حَلیما نَقیّا ؛

به زن، در ماهی که زایمان کرده ، خرما بدهید، چرا که فرزند او بردبار و پاک می شود .

مکارم الأخلاق ، ص 169 .

حدیث147

پیامبر صلی الله علیه و آله :

وَالَّذی نَفْسی بِیَدِهِ لَوْ اَنَّ رَجُلاً غَشِیَ امْرَاَتَهُ وَ فِی الْبَیْتِ صَبیٌّ مُسْتَیْقِظٌ یَراهُما وَیَسْمَعُ کَلامَهُما وَنَفَسَهُما ما اَفْلَحَ اَبَدا ؛ اِذا کانَ غُلاما کانَ زانیا اَوْ جاریَهً کانَتْ زانیَهً؛

سوگند به کسی که جانم به دست اوست ، اگر کسی با همسرش درآمیزد و در اتاق ، کودکی بیدار باشد که آنان را ببیند و سخن گفتن و صدای نَفَس آنان را بشنود ، هرگز رستگار نمی شود . اگر پسر باشد ، مردی زناکار و اگر دختر باشد ، زنی زناکار می گردد .

کافی، ج 5، ص 500، ح 2.

حدیث148

امام علی علیه السلام :

لا أدَبَ مَعَ غَضَبٍ؛

با خشم، تربیت [ممکن] نیست .

غرر الحکم، ح 10529.

حدیث149

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله :

اِنَّ الْوَلَدَ الصّالِحَ رَیْحانَهٌ مِنْ رَیاحینِ الْجَنَّهِ؛

فرزند شایسته ، گُلی از گل های بهشت است .

کافی ، ج 6، ص 3، ح 10.

حدیث150

امام باقر (علیه السلام):

مَنْ عَلَّمَ بابَ هُدیً فَلَهُ مِثْلُ اَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا یُنْقَصُ اُولئِکَ مِنْ اُجورِهِمْ شَیْئاً وَ مَنْ عَلَّمَ بابَ ضَلالٍ کانَ عَلَیْهِ مِثْلُ اَوزارِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا یُنْقَصُ اُولئِکَ مِنْ اَوزارِهِمْ شَیْئا؛

هرکس باب هدایتی را به کسی آموزش دهد، پاداش همه کسانی را که به آن عمل کنند، دارد، بی آنکه چیزی از پاداش آنان کم شود و هرکس باب گمراهی را یاد دهد، گناهان همه کسانی که بدان عمل کنند، بر او نیز بار می شود، بی آن که چیزی از گناهان آنان کم شود.

کافی ، ج 1، ص 35، ح 4.

حدیث151

امام صادق(علیه السلام) فرمودند:

إنا نأمر صبیاننا بتسبیح فاطمه علیها السلام کما نأمرهم بالصلاه فالزمه فإنه لم یلزمه عبد فشقی؛

ما همان گونه که فرزندان خود را به نماز وا می داریم به تسبیح حضرت فاطمه(سلام الله علیها) وادار می سازیم پس به آن پایبند باش که هرکس به آن پایبند شود، بدبخت نخواهد شد.

کافی 3/343/13

حدیث1

امام سجاد (علیه السلام):

واءما حق الولد فتعلم اءنه منک ومضاف الیک فی عاجل الدنیا بخیره و شره واءنک مسؤ ول عما ولیته من حسن الادب والدلاله علی ربه والمعونه له علی طاعته ...؛

حق فرزند این است که بدانی او از تو است در دنیا با هر خیر و شری که دارد به تو منسوب است و تو مسئول تربیت نیکو و راهنمایی اش به سوی خدا و یاریش در اطاعت از پروردگارش هستی ...

تحف العقول ص 263.

حدیث2

الإمام علیّ علیه السلام :

اِختِنوا أولادَکُم یَومَ السّابِعِ لا یَمنَعکُم حَرٌّ ولا بَردٌ ؛ فَإِنَّهُ طَهورٌ لِلجَسَدِ ، وإنَّ الأَرضَ لَتَضِجُّ إلَی اللّه ِ مِن بَولِ الأَغلَفِ .

امام علی علیه السلام :

فرزندانتان را در روز هفتم [تولّد ] ختنه کنید . نه گرما ، شما را از آن ، باز دارد ، نه سرما ؛ چرا که این کار ، مایه پاکیِ تن است و زمین از پیشاب ختنه ناشدگان به درگاه خداوند می نالد .

بحار الأنوار ، جلد 104 ، صفحه 110 ، حدیث 16 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 590

حدیث3

الإمامُ الباقرُ علیه السلام :

اِستَرضِعْ لِولدِکَ بِلَبَنِ الحِسانِ ، وإیّاکَ والقِباحَ ؛ فإنّ اللَّبَنَ قد یُعدِی .

امام باقر علیه السلام :

برای شیر دادن کودک خود دایه خوش اخلاق استخدام کن و از دایه های بد اخلاق کن ؛ زیرا شیر (ویژگیها را) سرایت می دهد .

الکافی : 6 / 44 / 12

حدیث4

الإمام علیّ علیه السلام :

اُنظُروا مَن تُرضِعُ أولادَکُم ؛ فَإِنَّ الوَلَدَ یَشِبُّ عَلَیهِ .

امام علی علیه السلام :

بنگرید که چه کسی فرزندانتان را شیر می دهد ؛ چرا که کودک ، به همین شیر ، رشد می کند .

الکافی ، جلد 6 ، صفحه 44 ، حدیث 10، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 680

حدیث5

الإمام الباقر علیه السلام :

اِستَرضِع لِوَلَدِکَ بِلَبَنِ الحِسانِ ، وإیّاکَ وَالقِباحَ ؛ فَإِنَّ اللَّبَنَ قَد یُعدی .

امام باقر علیه السلام :

برای فرزند خود ، از زنان زیبا ، شیردهی بخواه و از زشتان بپرهیز ؛ چرا که شیر ، گاه سرایت می کند .

تهذیب الأحکام ، جلد 8 ، صفحه 110 ، حدیث 376 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 682

حدیث6

رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :

لا تَستَرضِعُوا الحَمقاءَ ولاَ العَمشاءَ ؛ فِإِنَّ اللَّبَنَ یُعدی .

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

زن کودن و نیز زنی را که چشمش ضعیف است و آب ریزش دارد ، به دایگی مگیرید ؛ چرا که شیر ، سرایت می کند .

بحار الأنوار ، جلد 103 ، صفحه 323 ، حدیث 13،دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 682

حدیث7

رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :

مِن سُنَّتِی التَّزویجُ ، وَاطلُبُوا الوَلَدَ ؛ فَإِنّی اُکاثِرُ بِکُمُ الاُمَمَ غَداً . وتَوَقَّوا عَلی أولادِکُم لَبَنَ البَغِیِّ مِنَ النِّساءِ ، وَالمَجنونَهِ ؛ فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعدی .

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

همسر دادن و همسر گرفتن ، از سنّت من است . فرزند بجویید ؛ چرا که من ، فردا به شما بر دیگر امّت ها فراوانی می جویم . درباره فرزندانتان ، از شیر زنان بدکاره و دیوانه ، اجتناب کنید ؛ چرا که شیر ، سرایت می کند .

بحار الأنوار ، جلد 103 ، صفحه 323 ، حدیث 9 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 684

حدیث8

قال الامام الصادق - علیه السلام - : أَیُّمَا رَجُل دَعَا عَلَی وَلَدِهِ أَورَثَهُ الفَقرَ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هر مردی که فرزند خود را نفرین کند، مبتلا به فقر می شود.

«بحار الأنوار، ج 104، ص 99»

حدیث9

(کانَ عَلیُّ بْنَ الْحُسَیْنِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - اِذا بُشِّرَ بِوَلَدٍ لَمْ یَسْئَلْ اَذَکَرٌ هُوَ اَمْ اُنْثَی بَلْ یَقُولُ اَسَویٌّ فَاِذا کانَ سَویّاً) قالَ:الْحَمْدُ لِلّه الَّذی لَمْ یَخْلُقهُ مُشَوَّهاً.

(وقتی امام سجاد - علیه السلام - را به ولادت مولودی بشارت می دادند، نمی پرسید پسر است یا دختر، بلکه از اندام معتدل و ساختمان سالم او سؤال می کرد. چون خبر سلامتش را می شنید)، می گفت: خدا را شکر که او را قبیح و ناموزون نیافریده است.

«مکارم الاخلاق، ص 119»

حدیث10

قال الامام علی - عَلَیْهِ السَّلامُ - : لایَصْلَحُ الْکِذْبُ جِدٌّ وَ لاهَزْلٌ وَ لا اَنْ یَعِدَ اَحَدُکُمْ صَبِیَّهُ ثُمَّ لایَفِیَ لَهُ.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: شایسته نیست آدمی به جد یا به شوخی دروغ بگوید و شایسته نیست کسی به فرزند خود وعده ای بدهد و به آن وفا ننماید.

«وسائل الشیعه، ج3، ص 232»

حدیث11

قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : إنَّ اللَّهَ تَعالی یُحِبُّ أن تَعدِلُوا بَینَ أولادِکم حَتّی فی القُبَلِ.

پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: خداوند دوست دارد که میان فرزندانتان عادلانه رفتار کنید، حتی در بوسیدن آنها.

«میزان الحکمه، ح 22665»

حدیث12

قالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : رَحِمَ اللهُ عَبْداً اَعانَ وَلَدَهُ عَلی بِرِّهِ بِالاِحْسانِ اِلَیْهِ وَ التَّاَلُّفِ لَهُ وَ تَعْلیمِه وَتأدیبِه.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: خداوند رحمت کند پدری را که با نیکی نمودن و مهربانی به فرزندش و با آموزش دادن و ادب کردنش او را در نیکی به خود یاری می کند.

«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 626»

حدیث13

قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اِذا واعَدَ اَحَدُکُمْ صّبِیَّهُ فَلْیُنْجِزْ.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: وقتی یکی از شما به فرزند خود وعده ای داد پس به آن وفا کند و از عهد خود تخلف ننماید.

«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 626»

حدیث14

کانَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - یَقْدِمُ مِنَ السَّفرِ فَیَتَلَقّاهُ الصِّبیانُ ... .

موقعی که رسول اکرم از سفری مراجعت می فرمود و در رهگذر با کودکان مردم برخورد می کرد به احترام آن ها می ایستاد، سپس امر می فرمود کودکان را می آوردند، از زمین برمی داشتند و به آن حضرت می دادند. رسول اکرم بعضی را در بغل می گرفت و بعضی را بر پشت و دوش خود سوار می کرد و به اصحاب خویش می فرمودند: کودکان را بغل بگیرید و بر دوش خود بنشانید.

«محجه البیضاء، ج 3، ص 366»

حدیث15

قَبَّلَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - الحَسَنَ و الْحُسَیْنَ - عَلَیْهِما السَّلامُ - فَقالَ: الْاقْرَعُ بْنُ حابِسٍ اِنَّ لی عَشْرَهًمِنَ الْاَوْلادِ ما قَبَّلْتُ واحِداً مِنْهُمْ. فَقالَ: ما عَلَیَّ اَنْ نَزَعَ اللهُ الرَّحْمَهَ مِنْکَ.

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - حسن و حسین - علیهما السلام - را بوسید. اقرع بن حابس که ناظر مهر و عطوفت پیغمبر نسبت به فرزندان خود بود، عرض کرد: من ده فرزند دارم و هرگز آن ها را نبوسیده ام. حضرت در جواب فرمودند: ر.بطی به من ندارد که خداوند ریشه رحمت و شفقت را از قلب تو کنده است.

«مکارم الاخلاق، ص 113»

حدیث16

النَّبیِّ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - نَظَرَ اِلی رَجُلٍ لَهُ ابْنانِ فَقَبَّلَ اَحَدَهُما وَ تَرَکَ الآخَرَ. فَقالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِه - فَهَلّا ساوَیْتَ بَیْنَهُما؟

(پدری با دو فرزند خود شرفیاب محضر رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - بود. یکی از فرزندان خود را بوسید و به فرزند دیگر اعتنایی نکرد.) پیامبر اکرم که این رفتار (نادرست) را مشاهده کرد، به او فرمودند: چرا با فرزندانت به طور مساوی رفتار نمی کنی؟

«مکارم الاخلاق، ص 113»

حدیث17

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

البَناتُ هُنَّ المُشفِقاتُ الُمجَهَّزاتُ المُبارَکاتُ ؛

این دخترانند که دلسوز و مددکار و با برکتند .

کنزالعمّال : 45399 منتخب میزان الحکمه : 612

حدیث18

امام صادق علیه السلام :

میراثُ اللّه مِن عَبدِهِ المؤمنِ وَلَدٌ صالِحٌ یَستَغفِرُ لَهُ ؛

میراث خدا از بنده مؤمنش ، فرزند صالحی است که برای او آمرزش بطلبد .

مکارم الأخلاق : 1 / 471 / 1610

حدیث19

امام علی علیه السلام :

ما سَألتُ ربِّی أولادا نُضْرَ الوَجهِ، ولاسَألتُهُ وَلَدا حسَنَ القامَهِ ، ولکنْ سَألتُ ربِّی أولادا مُطِیعِینَ للّه ِ وَجِلِینَ مِنهُ ؛ حتّی إذا نَظَرتُ إلَیهِ وهُو مُطیعٌ للّه قَرَّت عَینی ؛

م_ن از پروردگار خود نه فرزندانی زیبارو خواستم و نه فرزندی خوش قد و قامت ، بلکه از پروردگارم فرزندانی خواستم که فرمانبردار خدا باشند و از او بترسند ، تا وقتی به او نگاه کنم و ببینم از خداوند فرمان می برد ، چشمم روشن شود .

بحار الأنوار : 104 / 98 / 66

حدیث20

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

الوَلَدُ الصّالِحُ رَیحانَهٌ مِن اللّه ، قَسَمَها بَینَ عِبادِهِ ؛

فرزند شایسته ، دسته گلی خوشبوست از جانب خداوند که میان بندگانش قسمت می کند .

الکافی : 6 / 2 / 1 منتخب میزان الحکمه : 612

حدیث21

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

أولادُنا أکبادُنا ، صُغَراؤهُم اُمَراؤنا، وکُبَراؤهُم أعداؤنا ، فإن عاشُوا فتَنُونا ، وإن ماتُوا أحزَنُونا ؛

ف_رزندان م_ا جگر گوشه های م_ا ه_ستند، خردسالانشان فرمانروایان ما هستند و بزرگترهایشان دشمنان ما، اگر زنده باشند بلای جان ما هستند و اگر بمیرند، باعث غم و اندوه ما می شوند .

جامع الأخبار : 283 / 755 منتخب میزان الحکمه : 612

حدیث22

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

مِن سَعادَهِ الرّجُلِ الوَلَدُ الصّالِحُ؛

از خوشبختی مرد ، داشتن فرزند شایسته است .

بحار الأنوار : 104 / 98 / 67 منتخب میزان الحکمه : 612

حدیث23

امام علی علیه السلام :

مُرُوا أولادَکُم بطَلَبِ العِلم ؛

فرزندان خود را به آموختن دانش وادارید .

کنزالعمّال : 45953 منتخب میزان الحکمه : 616

حدیث24

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

الوَلَدُ سَیّدٌ سَبعَ سِنینَ ، وخادِمٌ سَبعَ سِنینَ ، ووَزیرٌ سَبعَ سِنینَ ، فإن رضِیتَ مُکانَفَتَهُ لإحدی وعِشرینَ ، وإلاّ فاضرِبْ علی کَتِفِهِ ، قد أعذَرتَ إلَی اللّه فیهِ؛

فرزند هفت سال سرور است ، هفت سال خدمتکار و هفت سال وزیر و دستیار . اگر تا بیست و یک سالگی از کمکی که به او کرده ای راضی بودی (و تربیتت نتیجه داد) که خوب ، وگرنه به شانه او بزن (و دیگر به حال خود رهایش کن) و تو درباره او نزد خداوند معذوری .

کنزالعمّال : 45338 منتخب میزان الحکمه : 614

حدیث25

امام صادق علیه السلام :

تَجِبُ للوَلَدِ علی والِدِهِ ثَلاثُ خِصالٍ : اختِیارُهُ لِوالِدَتِهِ ، وتَحسینُ اسمِهِ ، والمُبالَغَهُ فی تَأدیبهِ ؛

فرزند سه حقّ بر گردن پدرش دارد : انتخاب مادری خوب برای او ، نامگذاری خوب او و کوشش در تربیت او .

بحار الأنوار : 78 / 236 / 67

حدیث26

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

جُلوسُ المَرءِ عندَ عِیالِهِ أحَبُّ إلی اللّه تعالی مِنِ اعتِکافٍ فی مَسجِدِی هذا ؛

نشستن مرد نزد زن و فرزندش ، نزد خداوند متعال محبوبتر است از اعتکاف در این مسجد من .

تنبیه الخواطر : 2 / 122 منتخب میزان الحکمه : 254

حدیث27

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

أکرِمُوا أولادَکُم وأحْسِنوا آدابَهُم یُغْفَرْ لَکُم؛

فرزندان خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید، (که به این ترتیب) آمرزیده می شوید .

بحار الأنوار : 104 / 95 / 44 منتخب میزان الحکمه : 16

حدیث28

پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):

أَکرِموا أولادَکُم، وأحسِنوا أدَبَهُم؛

به فرزندان خود احترام گذارید و آنان را آداب نیکو بیاموزید.

میزان الحکمه: ح 402

حدیث29

امام صادق(سلام الله علیه):

کَسبُ الحَرامِ یَبینُ فی الذُّرِّیَّهِ؛

(اثر) کسب حرام، در نسل آشکار می شود.

الکافی: ج 5، ص 125، ح 4

حدیث30

أطعِمُوا المَرأَهَ فی شَهرِهَا الَّذی تَلِدُ فیهِ ، التَّمرَ؛ فَإِنَّ وَلَدَها یَکونُ حَلیما نَقِیّا؛

به زن، در ماهی که فرزند به دنیا می آورد، خرمای تازه بدهید؛ چرا که در این صورت، کودک وی بردبار و پاک خواهد بود .

بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 141 ، حدیث 58

حدیث31

امام صادق علیه السلام :

أیُّما رَجُلٍ دَعا علی ولَدِهِ أورَثَهُ الفَقرَ؛

هر مردی که فرزند خود را نفرین کند ، فقر برایش به ارث گذارد .

بحار الأنوار : 104 / 99 / 77

حدیث32

قال الصادق - علیه السلام -:

حتی یتم له تسع سنین ، فاذا تمت له علم الوضو وضرب علیه وامر بالصلوه و ضرب علیها، فاذا، تعلم ، الوضوء و الصلاه غفرالله لوالدیه ؛

وقتی (فرزندتان ) به سن نه سالگی برسد، پس وقتی که نه سالش تمام شد، وضو را به او یاد بدهید واگر کوتاهی کرد او را ادب کنید، و او را امر به نماز کنید و اگر کوتاهی کرد او را ادب کنید پس زمانیکه فرزند وضو و نماز را یاد گرفتید، خدا پدر و مادرش را می آمرزد.

(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 13).

حدیث33

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -:

مرو صبیانکم بالصلوه اذا کانو ابناء ست سنین و اضربوهم اذا کانوا ابناء سبع سنین و فرقوا بینهم فی المضاجع کانوا ابناء عشر سنین؛

فرزندان خود را در سن شش سالگی به نماز وادار کنید، و در هفت سالگی آنا را (در صورت نخواندن ) تنبیه کنید، ودر سن ده سالگی رختخواب آنان را جدا کنید.

(مستدرک الوسائل ، ج 1 ص 171).

حدیث34

قال علی - علیه السلام -:

علموا صبیانکم الصلاه ؛

نماز را به فرزندانتان بیاموزید.

(جامع احادیث الشیعه ، ج 4 ص 46).

حدیث35

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -:

مروا صبیانکم بالصلوه اذا بلغوا سبع سنین و اضربوهم علی ترکها اذا بلغوا تسعا ؛

فرزندان هفت ساله تان را به نماز وادار کنید و نه سالگان را اگر ترک نماز نمودند تاءدیب کنید.

(سفینه البحار، ج 2 ص 25).

حدیث36

قال الباقر - علیه السلام -:

انا ناءمر صبیننا بالصلاه اذا کانوا بنی خمس سنین فمروا صبیانکم بالصلاه اذا کانوا بنی سبع سنین ؛

فرزندان ما وقتی پنج ساله می شوند، امر می کنیم که نماز بخوانند، پس شما هم هنگامی که فرزندانتان به هفت سالگی رسیدند، آنها را نماز خواندن امر کنید.

(وسائل الشیعه ، ج 3 ص 12).

حدیث37

قال علی - علیه السلام -:

علموا صبیانکم الصلاه وخدوهم بها اذا بلغوا ثمانی سنین ؛

نماز را به فرزندان خویش تعلیم دهید، و چون به هشت سالگی رسیدند، آنان را وادار به خواندن این فریضه الهی نمایند.

(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 12).

حدیث38

قال الصادق - علیه السلام -:

یا اباهارون ! انا ناءمر صبیاننا بتسبیح فاطمه - علیهاالسلام - کما ناءمرهم بالصلاه ، فالزمه ، فانه لم یلزمه عبد فشقی؛

ای اباهارون! ما بچه های خود را همان طور که به نماز امر می کنیم ، به تسبیح حضرت فاطمه (علیهاالسلام) نیز امر می کنیم تو نیز بر آن مداومت کن ، زیرا بنده شقی (و بدبخت معنوی ) بدان پای بند نمی شود.

(فروع کافی ، کتاب الصلاه ص 343، ح 13).

حدیث39

قال الصادق - علیه السلام - :

حتی یتم له تسع سنین ، فاذا تمت له ، علم الوضوء و اضرب علیه و اءمر بالصلوه واضرب علیها، فاذا تعلم الوضوء و الصلاه غفر الله لوالدیه ، ان شاء الله ؛

وقتی فرزندانتان به سن نه سالگی رسید، پس وقتی که نه سالش تمام شد وضو را به او یاد بدهید و اگر کوتاهی کرد او را ادب کنید و او را امر به نماز کنید و اگر کوتاهی کرد او را ادب کنید. پس وقتی فرزند وضو ونماز را یاد گرفت ، خدا پدر و مادرش را می آمرزد، ان شاء الله .

(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 13)

حدیث40

قال الصادق - علیه السلام -:

من اقام فی مسجد بعد صلوته انتظارا للصلوه فهو ضیف الله و حق علی الله ان یکرم ضیفه ؛

کسی که بعد از هر نماز در مسجد بایستد، در حالیکه انتظار نماز بعدی را می کشد، پس او مهمان خدا است ، و بر خداست که مهمانش را اکرام کند.

(جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 78)

حدیث41

امام علی علیه السلام :

حَقُّ الوَلَدِ علَی الوالِدِ أن یُحَسِّنَ اسمَهُ ، ویُحسِّنَ أدَبَهُ ، ویُعَلِّمَهُ القرآنَ؛

از جمله حقوق فرزند بر پدر ، این است که نامی نیکو بر او بنهد و بخوبی تربیتش کند و قرآن را به او بیاموزد .

نهج البلاغه : الحکمه 399 منتخب میزان الحکمه : 460

حدیث42

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:

اَدِّبوا اَولادَکُمْ عَلی ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبیِّکُمْ و حُبِّ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ عَلی قِراءَهِ الْقُرآنِ ؛

فرزندانتان را به سه چیز ادب کنید: عشق به پیامبرتان، عشق به خاندان او، و قرآن خواندن.

غرر الحکم، ح 4488

حدیث43

امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:

فرزندان ، به واسطه صالح بودن پدرانشان ( از انحراف ) محفوظ می مانند .

یحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 68 ، ص 236

حدیث44

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

لا تکرهوا البنات فإنّهنّ المونسات؛

دختران را مکروه مدارید که آنها مایه انسند.

نهج الفصاحه

حدیث45

امام علی (علیه السلام)می فرمایند:

انس و همدمی در سه کس باشد: همسر همراه، فرزند صالح، و برادر همراه.

(غررالحکم ، باب انس و الفت)

حدیث46

امام علی علیه السلام می فرمایند :

اِنَّ النَّبیَّ صلی الله علیه و آله اَبْصَرَ رَجُلاً لَهُ وَلَدانِ فَقَ_بَّلَ اَحَدَهُما وَتَرَکَ الآْخَرَ . فَقالَ رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله : فَهَلاّ واسَیْتَ بَیْنَهُما ؛

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله کسی را دیدند که دو فرزند داشت . یکی را بوسید و دیگری را رها کرد . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به او فرمودند : چرا میان آنان یکسان عمل نکردی؟ .

جعفریّات ، ص 55 .

حدیث47

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

مَنْ قَ_بَّلَ وَلَدَهُ کَ_تَبَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ حَسَنَهً وَمَنْ فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللّه ُ یَوْمَ الْقیامَهِ، وَمَنْ عَلَّمُهُ الْقُرآنَ دُعیَ بِالاَْب_َوَیْنِ فَیُکْسَیانِ حُلَّتَیْنِ یُضی ءُ مِنْ نورِهِما وُجوهُ اَهْلِ الْجَنَّهِ ؛

هر کس فرزندش را ببوسد ، خداوند عزّوجلّ برای او ثواب می نویسد و هر کسی که او را شاد کند ، خداوند روز قیامت او را شاد خواهد کرد و هر کس قرآن به او بیاموزد ، پدر و مادرش دعوت می شوند و دو لباس بر آنان پوشیده می شود که از نور آنها ، چهره های بهشتیان نورانی می گردد .

کافی ، ج 6، ص 49، ح1.

حدیث48

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

اُحِبُّ الصِّبْیانَ لِخَمْسٍ : اَلاَْوَّلُ : اَن_َّهُمْ هُمُ الْبَکّاؤونَ ، وَالثّانی : یَتَمَرَّغونَ بِالتُّرابِ وَ الثّالِثُ : یَخْتَصِمونَ مِنْ غَیْرِ حِقْدٍ وَ الرّابِ_عُ : لا یَدَّخِرونَ لِغَدٍ شَیئا وَ الْخامِسُ : یُعَمِّرونَ ثُمَّ یُخَرِّبونَ ؛

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

کودکان را به خاطر پنج چیز دوست می دارم : اول آن که بسیار می گِریند ، دوم آن که با خاک بازی می کنند، سوم آن که دعوا کردن آنان همراه با کینه نیست؛ چهارم آن که چیزی برای فردا ذخیره نمی کنند، پنجم آن که می سازند و سپس، خراب می کنند (دل بستگی ندارند).

مواعظ العددیّه ، ص 259.

حدیث49

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

مَنْ بَکی صَبیٌّ لَهُ فَاَرْضاهُ حَتّی یُسَکِّنَهُ ، اَعْطاهُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْجَنَّهِ حَتّی یَرْضی ؛

هر کس کودک گریان خود را راضی کند تا آرام شود ، خداوند از بهشت آن قدر به او می دهد تا راضی شود .

الفردوس ، ج 3، ص 549.

حدیث50

امام صادق علیه السلام می فرمایند :

اِنَّ اللّه َ لَیَرْحَمُ الْعَبْدَ لِشِدَّهِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ ؛

بدون تردید ، خداوند بر بنده خود به خاطر شدّت محبّت به فرزندش، رحم می کند .

کافی ، ج 6، ص 50، ح 5.

حدیث51

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

مَنْ کانَ عِنْدَهُ صَبِیٌّ فَلْیَتَصابَ لَهُ ؛

هر کس با کودک سروکار دارد ، با او کودکانه رفتار کند .

من لا یحضره الفقیه ، ج 3، ص 483.

حدیث52

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

طَهِّروا اَولادَکُمْ یَوْمَ السّابِ_عِ فَاِنَّهُ اَطْیَبُ وَ اَطْهَرُ و اَسْرَعُ لِنَباتِ اللَّحْمِ، وَ اِنَّ الأَْرْضَ تَنْجُسُ مِنْ بَولِ الاَْغْلَفِ اَرْبَعینَ صَباحا ؛

روز هفتم [تولّد] ، فرزندتان را [با ختنه] پاک کنید ، چرا که مایه تمیزی و پاکیزگی بیشتر و رویِش شتابنده ترِ گوشت است و زمین ، چهل روز از بول شخص ختنه نشده ، آلوده می ماند .

کافی ، ج6، ص35، ح2.

حدیث53

امام صادق علیه السلام می فرمایند :

اَ لْبَنونَ نَعیمٌ وَ الْبَناتُ حَسَناتٌ وَ اللّه ُ یَسْألُ عَنِ النَّعیمِ ، وَ یُثیبُ عَلَی الحَسَناتِ ؛

پسران، نعمت اند و دختران خوبی. خداوند ، از نعمت ها سؤال می کند و به خوبی ها پاداش می دهد .

کافی ، ج 6، ص 7، ح 12 .

حدیث54

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

اَحِبُّوا الصِّبْیانَ وَ ارْحَمُوهُمْ ، وَ اِذا وَ عَدتُموهُمْ شَیْئا فَفُوا لَهُمْ ، فَاِنَّهُمْ لا یَدْرونَ اِلاّ اَ نَّ_کُمْ تَرْزُقونَهُمْ ؛

کودکان را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید و هرگاه به آنان وعده دادید ، به آن وفا کنید ، زیرا آنان ، روزی دهنده خود را کسی غیر از شما نمی دانند .

کافی ، ج 6، ص 49، ح 3.

حدیث55

امام صادق علیه السلام می فرمایند :

اَلرَّضاعُ واحِدٌ وَ عِشْرونَ شَهْرا، فَما نَقَصَ فَهُوَ جَورٌ عَلَی الصَّبیِّ ؛

شیرخواری ، 21 ماه است . پس هر چه کم شود ، ظلم بر کودک است .

کافی ، ج 6، ص 40، ح 3 .

حدیث56

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

اَلْبَناتُ هُنَّ الْمُشْفِقاتُ الْمُجَهِّزاتُ الْمُبارَکاتُ، مَنْ کانَتْ لَهُ ابْنَهٌ واحِدَهٌ جَعَلَهَا اللّه ُ لَهُ سِتْرا مِنَ النّارِ، و مَنْ کانَتْ عِنْدَهُ ابْنَتانِ اُدْخِلَ الْجَنَّهَ بِهِما، وَ مَنْ کانَتْ عِنْدَهُ ثَلاثُ بَناتٍ أوْ مِثْلُهُنَّ مِنَ الاَْخَواتِ وُضِعَ عَنْهُ الْجِهادُ وَ الصَّدَقَهُ ؛

دختران ، دلسوز ، مددکار و بابرکت اند . هر کس یک دختر داشته باشد ، خداوند ، او را پوششی از دوزخ قرار می دهد و هر کس دو دختر داشته باشد ، به خاطر آن وارد بهشت می شود و هر کس سه دختر یا مانند آن خواهر داشته باشد ، جهاد و صدقه از او برداشته می شود .

کنز العمّال ، ح 45399 .

حدیث57

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

اِنَّ الْوَلَدَ الصّالِحَ رَیْحانَهٌ مِنْ رَیاحینِ الْجَنَّهِ؛

فرزند شایسته ، گُلی از گل های بهشت است .

کافی ، ج 6، ص 3، ح 10.

حدیث58

قالَ رَجُلٌ: یا رَسولَ اللّه ِ! ما حَقُّ ابْنی هذا؟ قالَ: تُحْسِنُ اسْمَهُ وَ اَدَبَهُ وَ تَضَعُهُ مَوْضِعا حَسَنا؛

مردی به رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم عرض کرد: حق این فرزند بر من چیست؟ پیامبر فرمودند: اسم خوب برایش انتخاب کنی، به خوبی او را تربیت نمایی و به کاری مناسب و پسندیده بگماری.

عدّه الداعی، ص 76.

حدیث59

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

مَن تَسَمّی بِاسمی یَرجو بَرَکَتی وَ یُمنی، غَدَت عَلَیهِ البَرَکَهُ وَ راحتَ اِلی یَومِ القیامَهِ؛

هر کس به نام من نامگذاری کند و برکت و خجستگی مرا امید داشته باشد، برکت به سوی او خواهد آمد و تا قیامت (باقی) خواهد بود.

کنزالعمّال، ح 45221

حدیث60

اَلاُنسُ فی ثَلاثٍ : فِی الزَّوجَهِ المُوافِقَهِ وَالوَلَدِ البارِّ وَالصِّدیقِ المُصافی؛

انس (وآرامش) در سه چیز است : در زن سازگار ، فرزند خوش رفتار و دوست باصفای وفادار.

تحف العقول، ص 318

حدیث61

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أکرِموا أولادَکُم و أحسِنوا آدابَهُم؛

فرزندانتان را گرامی بدارید و نکو تربیت شان کنید.

عوالی اللآلی ، ج 1 ، ص 254

حدیث62

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

لا تَقسِروا اَولادَکُم عَلی آدابِکُم ، فَاِنَّهُم مَخلوقونَ لِزَمانٍ غَیرِ زَمانِکُم

آداب و رسوم خود را به فرزندانتان تحمیل نکنید، زیرا آنان برای زمانی غیر از زمان شما آفریده شده اند .

شرح ابن ابی الحدید ، ج20، ح102 .

حدیث63

امام صادق علیه السلام فرمودند:

إنَّ اللهَ عَزَّوَجَّلَ یََرحَمُ الرَّجُلَ لَشُدَهِ حُبِّ لُوَلَدُه.

براستی که خداوند عزوجل رحم می نماید مرد را، به سبب شدت محبت او به فرزندش.

(ثواب الاعمال و عقاب الاعمال)

حدیث64

حضرت امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند:

از سعادت آدمی است که محل کسب و کارش در شهر خودش باشد و همنشینانش مردان صالح باشند و فرزندی داشته باشد که کمک او باشد.

الحضال، ص 159.

حدیث65

پیامبر صلی الله علیه و آله :

اُحِبُّ الصِّبْیانَ لِخَمْسٍ : اَلاَْوَّلُ : اَن_َّهُمْ هُمُ الْبَکّاؤونَ ، وَالثّانی : یَتَمَرَّغونَ بِالتُّرابِ وَ الثّالِثُ : یَخْتَصِمونَ مِنْ غَیْرِ حِقْدٍ وَ الرّابِ_عُ : لا یَدَّخِرونَ لِغَدٍ شَیئا وَ الْخامِسُ : یُعَمِّرونَ ثُمَّ یُخَرِّبونَ ؛

کودکان را به خاطر پنج چیز دوست می دارم : اول آن که بسیار می گِریند، دوم آن که با خاک بازی می کنند، سوم آن که دعوا کردن آنان همراه با کینه نیست؛ چهارم آن که چیزی برای فردا ذخیره نمی کنند، پنجم آن که می سازند و سپس، خراب می کنند (دل بستگی ندارند) .

مواعظ العددیّه ، ص 259.

حدیث66

پیامبر صلی الله علیه و آله :

مَنْ قَ_بَّلَ وَلَدَهُ کَ_تَبَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ حَسَنَهً وَمَنْ فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللّه ُ یَوْمَ الْقیامَهِ، وَمَنْ عَلَّمُهُ الْقُرآنَ دُعیَ بِالاَْب_َوَیْنِ فَیُکْسَیانِ حُلَّتَیْنِ یُضی ءُ مِنْ نورِهِما وُجوهُ اَهْلِ الْجَنَّهِ ؛

هر کس فرزندش را ببوسد ، خداوند عزّوجلّ برای او ثواب می نویسد و هر کسی که او را شاد کند ، خداوند روز قیامت او را شاد خواهد کرد و هر کس قرآن به او بیاموزد ، پدر و مادرش دعوت می شوند و دو لباس بر آنان پوشیده می شود که از نور آنها ، چهره های بهشتیان نورانی می گردد .

کافی ، ج 6، ص 49، ح 1.

حدیث67

پیامبر صلی الله علیه و آله :

اَحِبُّوا الصِّبْیانَ وَ ارْحَمُوهُمْ ، وَ اِذا وَ عَدتُموهُمْ شَیْئا فَفُوا لَهُمْ ، فَاِنَّهُمْ لا یَدْرونَ اِلاّ اَ نَّ_کُمْ تَرْزُقونَهُمْ ؛

کودکان را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید و هرگاه به آنان وعده دادید، به آن وفا کنید، زیرا آنان ، روزی دهنده خود را کسی غیر از شما نمی دانند .

کافی ، ج 6، ص 49، ح 3.

حدیث68

پیامبر صلی الله علیه و آله :

مَنْ بَکی صَبیٌّ لَهُ فَاَرْضاهُ حَتّی یُسَکِّنَهُ ، اَعْطاهُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْجَنَّهِ حَتّی یَرْضی؛

هر کس کودک گریان خود را راضی کند تا آرام شود، خداوند از بهشت آن قدر به او می دهد تا راضی شود .

الفردوس ، ج 3، ص 549، ح 5715 .

حدیث69

امام صادق علیه السلام :

اِنَّ اللّه َ لَیَرْحَمُ الْعَبْدَ لِشِدَّهِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ ؛

بدون تردید ، خداوند بر بنده خود به خاطر شدّت محبّت به فرزندش ، رحم می کند .

کافی ، ج 6، ص 50، ح 5.

حدیث70

امام علی علیه السلام :

وَ حَقُّ الوَلَدِ عَلَی الوالِدِ أنْ یُحَسِّنَ اِسمَهُ وَ یُحَسِّنَ اَدَبَهُ، و یُعَلِّمَهُ القُرآنَ ؛

حقّ فرزند بر پدر ، آن است که نام خوب بر او بگذارد و او را خوب تربیت کند و قرآن به او بیاموزد .

نهج البلاغه ، حکمت 399.

حدیث71

پیامبر صلی الله علیه و آله :

مَنْ کانَ عِنْدَهُ صَبِیٌّ فَلْیَتَصابَ لَهُ ؛

هر کس با کودک سروکار دارد ، با او کودکانه رفتار کند .

من لا یحضره الفقیه ، ج 3، ص 483، ح 4707.

حدیث72

امام صادق علیه السلام :

اَلرَّضاعُ واحِدٌ وَ عِشْرونَ شَهْرا، فَما نَقَصَ فَهُوَ جَورٌ عَلَی الصَّبیِّ ؛

شیرخواری ، 21 ماه است . پس هر چه کم شود ، ظلم بر کودک است .

کافی ، ج 6، ص 40، ح 3 .

حدیث73

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله :

لَیْسَ لِلصَّبیِّ لَبَنٌ خَیْرٌ مِنْ لَبَنِ اُمِّهِ ؛

برای کودک ، هیچ شیری بهتر از شیر مادرش نیست .

عیون اخبار الرضا ، ج 1، ص 38، ح 69 .

حدیث74

پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله :

مَنْ وُ لِدَ لَهُ مَولودٌ فَلْیُؤَذِّنْ فی اُذُنِهِ الْیُمْنی بِاَذانِ الصَّلاهِ وَلْیُقِمْ فِی الْیُسْری فَاِنَّها عِصْمَهٌ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ ؛

به هر کس فرزندی داده شود ، باید در گوش راست او اذان نماز و در گوش چپ او اقامه بگوید ؛ چرا که مایه ایمنی از شیطانِ رانده شده است .

کافی ، ج 6، ص 24، ح 6.

حدیث75

امام کاظم علیه السلام می فرمایند:

«لایدخل الفقر بیتا فیه اسم محمد او احمد او علی او الحسن او الحسین او جعفر او طالب او عبدالله او فاطمه من النساء؛

در خانه ای که نام محمد یا احمد یا علی یا حسن یا حسین یا جعفر یا طالب یا عبدالله و یا از میان زنان، فاطمه باشد، فقر [و تنگدستی] وارد نمی شود .»

کافی، ج 6، ص 19 .

حدیث76

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

خداوند دوست دارد که میان فرزندان خود حتی در بوسیدن آنها به عدالت رفتار کنید.( بین فرزندان فرق نگذارید)

نهج الفصاحه صفحه 152 حدیث 754

حدیث77

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :

إنَّ أوَّلَ ما یَنحَلُ أحَدُکُم وَلَدَهُ : الاسمُ الحَسَنُ ، فَلْیُحَسِّنْ أحَدُکُمُ اسمَ وَلَدِهِ؛

نخستین چیزی که هر یک از شما به فرزندش پیشکش می کند نام نیکوست. بنا بر این، هر کدام شما نامی نیکو بر فرزند خویش نهد.

بحار الأنوار : 104/130/20 .

حدیث78

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

اِنَّ اللّه َ لَیَرحَمُ العَبدَ لِشِدَّهِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ ؛

بدون تردید ، خداوند بر بنده خود به خاطر شدّت محبّت به فرزندش، رحم می کند.

کافی، ج 6، ص50، ح 5

حدیث79

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

اِرحَمِ الصَّغیرَ وَوَقِّرِ الکَبیرَ تَکُن مِن رُفَقائی؛

به کودکان رحم کن و بزرگسالان را احترام نما تا از دوستان من باشی.

کافی، ج2، ص316، ح7

حدیث80

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

رَحِمَ اللّه ُ اَبَا البَناتِ، اَلبَناتُ مُبارَکاتٌ مُحَبِّباتٌ وَ البَنونَ مُبَشِّراتٌ وَ هُنَّ الباقیاتُ الصّالِحاتُ؛

رحمت خدا بر پدری که دارای دخترانی است! دختران، با برکت و دوست داشتنی اند و پسران، مژده آورند. دختران باقیات الصالحات (بازماندگان شایسته)اند.

مستدرک الوسائل، ج 15، ص 115، ح 17700

حدیث81

امام صادق(علیه السلام) فرمودند:

اَلبَنونَ نَعیمٌ وَ البَناتُ حَسَناتٌ وَ اللّه ُ یَسألُ عَنِ النَّعیمِ، وَ یُثیبُ عَلَی الحَسَناتِ؛

پسران، نعمت اند و دختران خوبی. خداوند ، از نعمت ها سؤال می کند و به خوبی ها پاداش می دهد.

کافی، ج6، ص7، ح12

حدیث82

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

فی وَصیَّتِهِ لابنِهِ وهُو یَعِظُهُ: أحیِ قَلبَکَ بالمَوعِظَهِ؛

در م_قام ان_درز ب_ه ف_رزند خود: دلت را ب_ا اندرز زنده گردان.

(نهج البلاغه، کتاب 31)

حدیث83

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

مَن بَکی صَبیٌّ لَهُ فَاَرضاهُ حَتّی یُسَکِّنَهُ ، اَعطاهُ اللّه عَزَّوَجَلَّ مِنَ الجَنَّهِ حَتّی یَرضی ؛

هر کس کودک گریان خود را راضی کند تا آرام شود ، خداوند از بهشت آن قدر به او می دهد تا راضی شود.

(الفردوس، ج 3، ص 549، ح 5715)

حدیث84

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

وَقِّروا کِبارَکُم یُوَقِّرکُم صِغارُکُم ؛

پیرانتان را حرمت نهید تا کودکانتان شما را حرمت نهند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10069

حدیث85

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

وَ لَدُ السُّوءِ یَهدِمُ الشَّرَفَ ، وَ یَشینُ السَّلَفَ ؛

فرزندِ بد ، شرافت را بر باد می دهد و مایه ننگ پیشینیان می شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10065

حدیث86

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

عَلِّمُوا صِبیانَکُم الصَّلاهَ وَ خُذُوهُم بِها إذا بَلَغُوا الحُلُمَ ؛

به کودکان خود نماز بیاموزید و چون به سنّ بلوغ رسیدند ، آنان را برای نماز بازخواست کنید .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6305

حدیث87

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

خَیرُ ما وَرَّثَ الآباءُ الأبناءَ الأدَبَ ؛

بهترین چیزی که پدران برای فرزندان به میراث می گذارند ، ادب است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5036

حدیث88

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

إنَّما قَلبُ الحَدَثِ کَالأرضِ الخالِیَهِ مَهما أُلقِیَ فیها مِن کُلِّ شَیءٍ قَبِلَتهُ ؛

قلب نوجوان ، همچون زمین ناکشته است که هرچه در آن افکنده شود، می پذیرد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3901

حدیث89

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

حنکوا اولادکم بتربه الحسین (علیه السلام) فإنها امان؛

کام کودکانتان را با تربت حسین (علیه السلام) بردارید چرا که خاک کربلا فرزندانتان را بیمه می کند.

وسائل الشیعه، ج ??، ص ???

حدیث90

علّموا بنیکم الرّمی فإنّه نکایه العدوّ؛

فرزندان خویش را تیر اندازی آموزید که سر شکستگی دشمن است.

نهج الفصاحه

حدیث91

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

سبع یجری للعبد أجرهنّ و هو فی قبره بعد موته: من علّم علما، أو أجری نهرا، أو حفر بئرا، أو غرس نخلا، أو بنی مسجدا، أو ورّث مصحفا، أو ترک ولدا یستغفر له بعدموته؛

هفت چیز است که پاداش آن برای بنده در قبر او و پس از مرگش دوام دارد کسی که علمی تعلیم دهد، یا نهری به جریان آورد یا چاهی حفر کند یا نخلی بکارد یا مسجدی بسازد یا مصحفی به ارث گذارد یا فرزندی به جا نهد که پس از مرگش برای او آمرزش خواهد.

نهج الفصاحه

حدیث92

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حقّ کبیر الإخوه علی صغیرهم کحقّ الوالد علی ولده؛

حق برادر بزرگ بر برادرهای کوچک مانند حق پدر بر فرزند است.

نهج الفصاحه

حدیث93

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حقّ الولد علی والده أن یحسّن اسمه و یزوّجه إذا أدرک و یعلّمه الکتاب؛

حق پسر بر پدر آن ست که نام او را نیک کند و همین که به بلوغ رسید زنش دهد و خط نوشتن بدو بیاموزد.

نهج الفصاحه

حدیث94

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حقّ الولد علی الوالد أن یعلّمه الکتابه و السّباحه و الرّمایه و أن لا یرزقه إلّا طیّبا و أن یزوّجه إذا بلغ؛

حق پسر بر پدر آن است که نوشتن و شنا کردن و تیر انداختن به او بیاموزد و جز غذای خوب بدو نخوراند و همین که بالغ شد به او زن بدهد.

نهج الفصاحه

حدیث95

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

الأکبر من الإخوه بمنزله الأب؛

برادر بزرگ به منزله پدر است.

نهج الفصاحه

حدیث96

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إنّ لکلّ شجره ثمره و ثمره القلب الولد؛

هر درختی میوه ای دارد و میوه دل فرزند است.

نهج الفصاحه

حدیث97

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إنّ الرجل لترفع درجته فی الجنّه فیقول أنّی لی هذا؟ فیقال باستغفار ولدک لک؛

مقام یکی را در بهشت بالا برند و گوید این مقام از کجا برای من حاصل شد؟ گویند فرزندت برای تو آمرزش طلبید.

نهج الفصاحه

حدیث98

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أعینوا أولادکم علی البرّ من شاء إستخرج العقوق من ولده؛

فرزندان خود را در خوب شدن کمک کنید زیرا هر که بخواهد می تواند نافرمانی را از فرزند خود بیرون آورد.

نهج الفصاحه

حدیث99

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

اعدلوا بین أولادکم بالنّحل کما تحبّون أن یعدلوا بینکم فی البرّ و اللّطف؛

شما که می خواهید فرزندانتان در نیکی و محبت با شما به عدالت رفتار کنند در کار بخشش با آنها به عدالت رفتار کنید.

نهج الفصاحه

حدیث100

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا مات الإنسان انقطع عمله إلّا من ثلاث صدقه جاریه أو علم ینتفع به أو ولد صالح یدعو له؛

وقتی انسان بمیرد دنباله کارهای نیک او بریده شود جز سه چیز صدقه جاری و دانشی که کسان از آن بهره ور شوند و فرزند درست کاری که برای او دعا کند.

نهج الفصاحه

حدیث101

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

اِتَّقُوا اللَّهَ واعدِلُوا بَینَ أولادِکم کَما تُحِبُّونَ أن یَبُرُّوکُم؛

از خدا بترسید و میان فرزندان خود به عدالت رفتار کنید همان طور که می خواهید با شما به نیکی رفتار کنند.

نهج الفصاحه

حدیث102

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :

علموا ابنائکم السباحه الرمایه؛

به پسرانتان شنا وتیراندازی را آموزش دهید .

نهج الفصاحه : ح 1955

حدیث103

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :

حق الولد علی والده ان یعلمه الکتابه والسباحه والرمایه وان لا یرزقه الا طیباً وان یزوجه اذا بلغ؛

حق فرزند (پسر) بر عهده پدرش این است که به او نوشتن، شنا کردن وتیراندازی را آموزش دهد وروزی او را تنها از راه حلال وپاکیزه تهیه نماید.

نهج الفصاحه : ح 1394

حدیث104

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله :

رَحِمَ اللّه ُ اَبَا الْبَناتِ، اَلْبَناتُ مُبارَکاتٌ مُحَبِّباتٌ وَ الْبَنونَ مُبَشِّراتٌ وَ هُنَّ الْباقیاتُ الصّالِحاتُ؛

رحمت خدا بر پدری که دارای دخترانی است! دختران، با برکت و دوست داشتنی اند و پسران، مژده آورند. دختران باقیات الصالحات (بازماندگان شایسته)اند.

مستدرک الوسائل، ج 15، ص 115، ح 17700.

حدیث105

امام باقر علیه السلام :

اِذا اَرَدْتَ الْوَلَدَ فَقُلْ عِنْدَ الْجِماعِ : اَللّهُمَّ ارْزُقْنی وَلَدا وَ اجْعَلَهُ تَقیّا لَیسَ فی خَلْقِهِ زِیادَهٌ وَ لا نُقْصانٌ وَ اجْعَلْ عاقِبَتَهُ اِلی خَیْرٍ؛

هرگاه فرزند خواستی ، هنگام آمیزش بگو : بار الها! به من فرزندی عطا کن و او را با تقوا قرار ده و در آفرینش او، کم و زیادی نباشد و او را عاقبت به خیر گردان .

کافی، ج 6 ، ص 10، ح 12.

حدیث106

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله :

اِنَّ الْوَلَدَ الصّالِحَ رَیْحانَهٌ مِنْ رَیاحینِ الْجَنَّهِ؛

فرزند شایسته ، گُلی از گل های بهشت است .

کافی ، ج 6، ص 3، ح 10.

حدیث107

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

کودکان را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید.

وسائل الشیعه/21/484

حدیث1

امام صادق علیه السلام :

عَظِّمُوا کِبارَکُم وصِلُوا أرحامَکُم .

بزرگسالان خود را احترام کنید و صله ارحام به جای آورید .

الکافی : 2 / 165 / 3

حدیث2

امام علی علیه السلام :

وَقارُ الشَّیبِ أحَبُّ إلَیَّ مِن نَضارَهِ الشَّبابِ ؛

وقار پیری، نزد من دوست داشتنی تر از نشاط جوانی است .

غرر الحکم : 10099 منتخب میزان الحکمه : 308

حدیث3

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

ثَلاثَهٌ لا یَستَخِفُّ بِحَقِّهِم إلاّ مُنافِقٌ بَیِّنُ النِّفاقِ : ذو الشَّیبهِ فی الإسلامِ ، والإمامُ المُقسِطُ ، ومُعَلِّمُ الخَیرِ؛

سه کس اند که جز منافقی که نفاقش آشکار است درحقّ آنان بی حرمتی نکند : ریش سفید اسلام ، پیشوای دادگر و آموزگار خوبیها.

کنزالعمّال : 43811 منتخب میزان الحکمه : 400

حدیث4

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

وجود پیران سالخورده بین شما باعث افزایش رحمت و لطف پروردگار و گسترش نعمتهای الهی بر شماست.

نهج الفصاحه، ص 222

حدیث5

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

احترام گذاشتن به مسلمان مو سفید و سالخورده از جمله تجلیل خداست و از ما نیست کسی که بزرگسال ما را احترام نکند و به خردسال ما مهربانی نکند.

اصول کافی، ج 3، ص 240

حدیث6

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

اِرحَمِ الصَّغیرَ وَوَقِّرِ الکَبیرَ تَکُن مِن رُفَقائی؛

به کودکان رحم کن و بزرگسالان را احترام نما تا از دوستان من باشی.

کافی، ج2، ص316، ح7

حدیث7

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

وَقِّروا کِبارَکُم یُوَقِّرکُم صِغارُکُم ؛

پیرانتان را حرمت نهید تا کودکانتان شما را حرمت نهند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10069

حدیث8

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

ما أکرم شابّ شیخا لسنّه إلّا قیّض اللَّه عند سنّه من یکرمه؛

هر جوانی که پیری را برای سنش گرامی دارد خدا هنگام پیری وی یکی را بیارد که وی را گرامی دارد.

نهج الفصاحه

حدیث9

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

لیس منّا من لم یوقّر الکبیر و یرحم الصّغیر و یأمر بالمعروف و ینه عن المنکر؛

هر که بزرگتر را محترم ندارد و به کوچکتر رحم نکند و به نیکی واندارد و از بدی باز ندارد از ما نیست.

نهج الفصاحه

حدیث10

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

الشّیخ فی أهله کالنّبیّ فی امّته؛

پیر در میان کسان خود چون پیامبر در امت خویش است.

نهج الفصاحه

حدیث11

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

الخیر مع أکابرکم؛

خوبی همراه بزرگان شماست.

نهج الفصاحه

حدیث12

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

البرکه مع أکابرکم؛

برکت با بزرگان شماست.

نهج الفصاحه

حدیث13

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

البرکه فی أکابرنا فمن لم یرحم صغیرنا و یجلّ کبیرنا فلیس منّا؛

برکت در بزرگان ماست و هر کس بر کوچک ما رحم نکند و بزرگ ما را محترم نشمارد از ما نیست.

نهج الفصاحه

حدیث14

قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :

مَنْ وَقَّرَ ذا شَیْبَه فِی الاْسْلامِ أمَّنَهُ اللّهُ مِنْ فَزَعِ یَوْمِ الْقِیامَهِ ؛

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:

هر کس بزرگ سال مسلمانی را گرامی دارد و احترام نماید، خداوند او را در قیامت از سختی ها و مشکلات در أمان می دارد.

الکافی، ج 2، ص 658، ح 3

حدیث15

امام رضا علیه السلام می فرمایند :

وَقِّرُوا کِبارَکُمْ وَ ارْحَمُوا صِغارَکُمْ وَ صِلُوا اَرْحامَکُمْ؛

به بزرگترهایتان احترام بگذارید و با کوچکترها مهربان باشید و صله رحم نمایید.

عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 265.

حدیث16

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله :

اَلْبَرَکَهُ مَعَ اَکابِرِکُمْ؛

برکت، با بزرگان شماست.

جامع الأخبار، ص 242، ح 617.

حدیث17

امام علی علیه السلام می فرمایند:

تِسْعَهُ اَشْیاءَ قَبیحهٌ وَ هِیَ مِنْ تِسْعَهِ اَن_ْفُسٍ اَقبَحُ مِنها مِنْ غَیْرِهِمْ: ضیقُ الذَّرْعِ مِنَ الْ_مُلوکِ وَ الْبُخْلُ مِنَ الاَْغْنیاءِ وَ سُرْعَهُ الْغَضَبِ مِنَ الْعُلَماءِ وَ الصِّبا مِنَ الْکُهولِ وَ الْقَطیعَهُ مِنَ الرُّؤوسِ وَ الْکِذْبُ مِنَ الْ_قُضاهِ وَ الزَّمانَهُ مِنَ الاَْطِبّاءِ وَ الْبَذاءُ مِنَ النِّساءِ وَ الطَّیشُ مِن ذَوِی السُّلْطانِ؛

نُه چیز زشت است، اما از نه گروه زشت تر: درماندگی و ناتوانی از دولتمردان؛ بخل از ثروتمندان؛ زود خشمی از دانشمندان؛ حرکات بچگانه از میانسالان؛ جدایی حاکمان از مردم؛ دروغ از قاضیان؛ بیماری کهنه از پزشکان؛ بدزبانی از زنان و سختگیری و ستمگری از سلاطین.

دعائم الإسلام، ج 1، ص 83

حدیث18

رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :

إذا أتاکُم کَریمُ قَومٍ فَأَکرِموهُ ؛

هرگاه بزرگ قومی بر شما وارد شد ، گرامی اش بدارید .

الکافی ، ج 2 ، ص 659 .

حدیث1

قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - :

العبدُ المطیعُ لوالدیهِ و لرّبه فی أعلی علّیین.

رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند:

بنده ای که مطیع پدر و مادر و پروردگارش باشد، روز قیامت در بالاترین جایگاه است.

«کنز العمّال، ج 16، ص 467»

حدیث2

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنْ اَحْبَبْتَ اَنْ یَزیدَ اللّه فی عُمُرِکَ فَسُرَّ اَبَ_وَیْکَ.

امام صادق - علیه السلام - : اگر دوست داری که خداوند عمرت را زیاد کند، پدر و مادرت را شاد کن.

«بحارالأنوار، ج 74، ص 81، ح 84»

حدیث3

قال الامام علی - علیه السّلام - : مَنْ بَرَّ والدیهِ بَرَّهُ ولدُهُ.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: کسی که به پدر و مادر خویش نیکی کند، فرزندان او نیز به او نیکی خواهند کرد.

«تصنیف غرر الحکم، ص 407، ح 9341»

حدیث4

قال الامام علی - علیه السّلام - : برّ الوالدین أکبَرُ فریضهٍ.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بزرگترین تکلیف الهی نیکی کردن به پدر و مادر است.

«تصنیف غرر الحکم، ص 407، ح 9339»

حدیث5

قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : ما وَلدٌ بارٌّ نَظَرَ الی أبویهِ الاّ کان له بکلّ نظْرَهٍ حجَّهً مبرورهً ... .

رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: هر فرزند نیکوکاری که با مهربانی به پدر و مادر خویش نگاه کند، در مقابل هر نگاه، ثواب یک حجّ کامل مقبول به او داده می شود. سئوال کردند ای رسول خدا، حتّی اگر در هر روز صد مرتبه نگاه کند؟ فرمودند: آری خداوند بزرگتر و پاک تر است.

«بحارالانوار، ج 74، ص 73»

حدیث6

عَن النبیِ - صلّی الله علیه و آله - : یفتحُ ابوابُ السماءِ بالرَّحمهِ فی اَربعِ مواضِعَ عندَ نزولِ المطرِ و عندَ نَظَرِ الولدِ فی وجهِ الوالدینِ وعندَ فَتْحِ بابِ الکعبهِ و عندَ النکاحِ.

پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: درهای آسمان رحمت الهی در چهار مورد گشوده می شود، هنگام آمدن باران، آنگاه که فرزند به صورت پدر و مادر خود نگاه کند و هنگام بازگشایی درب خانه خدا و هنگام ازدواج، کسی که دوست دارد خدا را پاک و مطهر ملاقات کند، باید به زناشویی بپردازد.

«بحار الأنوار, ج 100، ص 221»

حدیث7

قال الامام علی بن الحسین - علیه السّلام - : و امّا حقُّ امِّکَ: أن تعلَمَ أنَّها حمَلتکَ حیثُ لا یَحتَملُ أحدٌ أحداً و أعطَتکَ مِن ثَمرهِ قلبها ما لا یُعطی أحَدٌ أحداً ... .

امام سجاد - علیه السّلام - فرمودند: و امّا حق مادرت بر تو این است که بدانی! او تو را در درون خود حمل نمود در موقعی که هیچ کس توان حمل کسی را در آن موقعیت ندارد و از میوه دل و جانش به تو عطا کرد که هیچ کس این لطف را در حق دیگری نمی کند، با تمام اعضاء و جوارح خود از تو مراقبت نمود و بدون اینکه باکی از گرسنگی و تشنگی خود داشته باشد و متوجه آن گردد، تو را سیر نموده و به تو آب نوشاند، خود با کمترین لباس به سر برد و تو را پوشاند، در حرارت آفتاب نشست و تو را در سایه نهاد، به خاطر تو از خواب ناز چشم پوشانید و تو را